Het contrast is groot als je het vroegere rangeerterrein bij de Merwehaven in Rotterdam binnenrijdt. De drukte en de volte van de stad maken plaats voor rust en ruimte. Het lijkt wel alsof je de stad uit bent. Hier bevindt zich stadsboerderij Uit je eigen stad, met tuin, dierenverblijven, een winkel en een restaurant op een oppervlakte van 2 hectare.

Huibert de Leede is een van de initiatiefnemers, en de zoon van predikant dr. H. de Leede, voormalige rector van het Theologisch Seminarium Hydepark. Hij toont het hele hebben en houden van het bedrijf. Aubergines, paprika’s, pepers en tomaten rijpen in de kassen. De tuin levert alledaagse groenten, zoals boontjes, worteltjes, sla en niet-alledaagse groenten zoals pompoenen. Een rijtje zonnebloemen verlevendigt het decor.

Geen plofkip

De stadsboerderij heeft ook dieren: legkippen (Noord-Hollandse blauwe) en vleeskippen (hubbards). De Leede: „Het zijn geen plofkippen. Deze kippen zijn elf weken oud voordat ze naar de slacht kunnen. Er zal ongetwijfeld een groep in de samenleving zijn die hier niet blij mee is, maar wij moeten wel kunnen concurreren. We zijn een commerciële onderneming. Sinds deze zomer is het bedrijf, dat in september vorig jaar begon, winstgevend.”

Met trots in zijn stem vertelt De Leede dat Uit je eigen stad Europa’s grootste rendabele stadslandbouwbedrijf is. „Er wordt in Rotterdam al lang en veel over stadslandbouw gepraat maar er is meer idealisme dan realisme. Ons realisme houdt in dat we keuzes moeten maken en dat we veel investeren in ons restaurant.”

Het heeft de stadspioniers jaren van doorzetten gekost om aan de slag te kunnen, niet alleen vanwege de bureaucratie bij de gemeente maar ook door de grote financiële risico’s, stelt De Leede. „Woningcorporatie Havensteder heeft het braakliggende terrein voor tien jaar gehuurd 
van de gemeente voor de symbolische prijs van 1 euro. Vervolgens heeft zij voor ongeveer 1 miljoen euro geïnvesteerd, in onder meer een kas, schone grond en het restaurant. Wij betalen geen huur maar moeten het totaalbedrag wel binnen tien jaar terugbetalen. Dat lijkt overigens te gaan lukken, maar dat wisten we een jaar geleden niet.”

Eerlijk voedsel

Betekent de stadsboerderij alleen maar dat het bedrijf in de stad staat?

„Er zit een hele filosofie achter. Wij, Bas de Groot, Johan Bosman en ik, vinden dat door de grootschalige landbouw de menselijke maat in het gedrang komt. De concentratie van macht bij de supermarkten leidt tot perverse toestanden, onder meer dat boeren geen goed loon krijgen voor hun werk en dat voedsel soms de halve wereld overgesjouwd wordt. Wij willen kleinschalig werken en ervoor zorgen dat de stadsmensen rechtstreeks in contact komen met eerlijk voedsel.

Daarvoor dienen het restaurant, de winkel en allerlei activiteiten. Groenten, kipvlees, paddenstoelen en eieren hebben we van het eigen bedrijf.

Andere producten die we nodig hebben halen we uit de directe omgeving: schapenvlees van een schaapherder, ganzenvlees van jagers en duurzaam gevangen vis. Producten die over zijn verkopen we aan restaurants in de nabije omgeving, die daarmee zeer content zijn.”

Wisselteelt

De Leede: „We voeren weliswaar niet het etiket ”biologisch” maar we werken wel grotendeels biologisch. Zo gebruiken we geen chemische bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest en passen we een systeem van wisselteelt toe, zodat de grond niet uitgeput raakt.”

De initiatiefnemers zitten vol toekomstplannen. Vanaf dit najaar gaan ze vleesvarkens houden, mangalitza’s, een langzaam groeiend Hongaars ras. Volgend jaar willen ze hun concept in een tweede stad ontwikkelen en in 2018 hopen ze in vier steden aanwezig te zijn. Er zijn inmiddels diverse contacten gelegd, onder ander in Almere en Amsterdam.

Maarten Janssen, gebiedsontwikkelaar van projectontwikkelaar Amvest, zegt mogelijkheden te zien voor een stadsboerderij in project Duin in Almere. Op dit 100 hectare grote terrein zullen in de toekomst naar verwachting 2000 tot 3000 woningen gebouwd worden.

Gezonde uitstraling

Janssen: „De grote schaal en de gezonde uitstraling van het gebied zouden de komst van een stadslandbouwbedrijf mogelijk kunnen maken. Ik ben positief.” Hij heeft contact gehad met Uit je eigen stad. Deze week is de eerste bespreking met allerlei belanghebbenden.

Naomi Felder van architecten­bureau Feld in Amsterdam 
heeft de gemeente een advies gegeven voor het opkrikken van 
het Rieker Businesspark in Amsterdam-Nieuw-West, waar nogal wat leegstand is. Ze heeft voorgesteld om de stadsboerderij daar binnen te halen. „Eerlijk eten is in”, zegt ze, „en bovendien gaat het hier om een professionele groep.”

Binnenkort beginnen de besprekingen over de plannen tussen de initiatiefnemers en de gemeente Amsterdam.