Rutte stelde dat de basis van Nederland op orde is, maar dat we mee moeten in technologische en geopolitieke veranderingen om voorbereid te zijn op de toekomst.

Als Nederland bereid is de veranderingen het hoofd te bieden, dan kunnen we essentiële voorzieningen als goed onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid blijven betalen, aldus de premier.

UItgangspunt daarbij is ook dat mensen zo veel mogelijk hun eigen boontjes doppen en dat het geen schande is om opnieuw te beginnen. Rutte noemde in dat verband zijn eigen ouders als voorbeeld, die na de Tweede Wereldoorlog uit Nederlands-Indië naar Nederland kwamen om een nieuw leven te beginnen.

Naar Ruttes speech was met veel verwachting uitgekeken. Commentatoren stelden dat het tijd was voor een visie van de premier en VVD-leider. Rutte, die gedurende de hele speech uit zijn hoofd sprak, zei daarover: „Als een visie een blauwdruk voor de toekomst betekent, of het in detail voorschrijven van de toekomst, dan verzet als liberaal alles in mij zich daartegen. Ik geloof daar niet in. Ik geloof wel in een visie als perspectief voor mensen.”

Rutte stelde verder dat zijn oproep aan de samenleving om te veranderen ook eisen stelt aan de politiek. Die moet ook veranderen. Compromissen zijn nodig, partijen moeten elkaar de hand reiken. „Dat vraagt een kabinet dat precies weet wat het wil, maar niet blijft steken in het eigen gelijk en bereid is compromissen te sluiten. Maar het sterke Nederland, daaraan wil ik geen concessies doen.”

De jaarlijkse H. J. Schoo-lezing markeert het begin van het politieke jaar. De eerste lezing werd gehouden in 2009, door prof. dr. Meindert Fennema. Andere sprekers waren Frans Vera, Frits Bolkestein en Thierry Baudet.

De H.J. Schoo-lezing is een initiatief van weekblad Elsevier ter nagedachtenis aan voormalig hoofdredacteur H. J. Schoo (1945-2007).