In 1899 kwamen de grondleggers van het Vredespaleis bijeen om een vicieuze cirkel van bloedvergieten te doorbreken. Zij keken naar het recht als de weg om vrede in de wereld te bereiken, zei Ban Ki-moon woensdag. Het Vredespaleis was in 1913 klaar om het Permanente Hof van Arbitrage (PCA) te huisvesten.

Ban herinnerde eraan dat het PCA het eerste was van een lange reeks internationale hoven die in Den Haag werden gevestigd en de hofstad de eretitel van wereldhoofdstad van het recht zou bezorgen.

Carnegie

Andrew Carnegie had het geld gegeven voor de bouw van het paleis. Het Permanente Hof van Arbitrage moet staten helpen onderlinge geschillen zonder oorlog, maar vreedzaam, langs juridische weg te beslechten. Vandaar de naam Vredespaleis.

Tot de oprichting van het PCA werd in 1899 besloten tijdens de Eerste Haagse Vredesconferentie. Voor zijn rol daarbij kreeg Tobias Asser, als eerste en enige Nederlander tot nu toe, de Nobelprijs voor de Vrede.

Na de Eerste Wereldoorlog kwam in het Vredespaleis ook het Permanente Hof van Internationale Justitie van de Volkenbond aanschuiven. Dat werd na de Tweede Wereldoorlog vervangen door het Internationaal Gerechtshof van de Verenigde Naties.

Grotius

Premier Mark Rutte herinnerde woensdag aan Hugo Grotius (1583-1645), de Nederlandse jurist die de grondlegger was van het moderne volkenrecht. Zo ontstond een traditie waarin Nederland eeuwenlang hechtte aan „stabiele internationale juridische orde”. Zeker als handelsnatie is Nederland ervan doordrongen dat investeerders de veiligheid nodig hebben die internationale rechtszekerheid met zich mee brengt.

Er is veel veranderd in de 100 jaar sinds de opening van het Vredespaleis. Ooit kon men zich niet voorstellen dat bij internationale hoven verdachten van misdaden tegen de mensheid zouden worden berecht. „Nu is dat heel normaal”, aldus Rutte.