Hooggerechtshof VS buigt zich over Guantanamo Bay
Het Amerikaanse hooggerechtshof buigt zich over de vraag of Amerikaanse rechtbanken de bevoegdheid hebben om zich te bemoeien met het lot van de honderden die de regering-Bush gevangen houdt op de militaire basis Guantanamo Bay op Cuba. Dit is een tegenslag voor de regering-Bush, die juist meent dat de juridische macht „zich niet moet bemoeien met militaire aangelegenheden.”
De Amerikaanse autoriteiten richtten na de oorlog in Afghanistan Camp Delta in op het terrein van Guantanamo Bay, de militaire basis op Cuba. Daar werden voormalige aanhangers van het verdreven Afghaanse Taliban-regime en al-Qaida-strijders gevangen gehouden. Later kwamen daar ook „buitenlandse strijders” uit Bosnië bij. De VS leasen Guantanamo Bay sinds 1903 van de Cubaanse overheid. Volgens Washington is dit geen Amerikaans grondgebied en hebben Amerikaanse rechtbanken dan ook niets te zeggen over de gevangenen van Camp Delta.
Een districtsrechtbank in Washington aanvaardde deze argumentatie die in hoger beroep werd bevestigd. Uit naam van twee Britten, twee Australiërs en twaalf Koeweiti’s hebben enkele advocaten zich nu tot het hooggerechtshof gewend. Zij vinden het onaanvaardbaar dat mensen voor onbepaalde tijd vastgehouden kunnen worden zonder ergens van beschuldigd te zijn, zonder vorm van proces, zonder recht op juridische bijstand en zonder enig contact met de buitenwereld (familie). Zij argumenteren dat de Amerikaanse overheid volledige zeggenschap heeft over Guantanamo Bay, dat dientengevolge de facto onder het Amerikaanse rechtssysteem valt.
Advocate Louise Christian, die de twee Britten vertegenwoordigt, reageerde maandag enthousiast op het besluit van het hooggerechtshof om zich over de zaak te buigen. „Dit is geweldig, hoewel ik besef dat dit niet betekent dat zij nu spoedig vrijkomen”, aldus Christian.
Het hooggerechtshof heeft voor begin volgend jaar een hoorzitting gepland. Het zal vervolgens in juli uitspraak doen. Dit betekent voorlopig niet dat de regering-Bush ongelijk krijgt in de veel gekritiseerde behandeling van de gevangenen op Cuba. Het betekent wel dat er binnen afzienbare tijd een wettelijk kader wordt geschapen voor de behandeling van de gevangenen.
De Amerikaanse regering zegt dat dat kader werd gecreëerd door de uitspraak van het hooggerechtshof in 1950 over Duitse spionnen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de VS werden opgepakt en later in Duitsland hun straf uitzaten. Ook hier hadden Amerikaanse rechtbanken geen zeggenschap, aldus Washington. Er is echter een belangrijk verschil. De Duitsers waren namelijk wel formeel in staat van beschuldiging gesteld en berecht en dat is bij de gevangenen in Camp Delta niet het geval.
