Eenzaamheid is een vaak voorkomende pastorale nood. Ik denk aan die lamme man in Bethesda. Christus vroeg hem: Wilt gij gezond worden? Toen zei hij: Heere, ik heb geen mens! (zie Johannes 5:6-7) We kunnen het ons nauwelijks voorstellen: 38 jaar ziek, telkens anderen genezen zien worden, en zelf niemand hebben. Over eenzaamheid gesproken in het huis van barmhartigheid.

Soms duurt het lange tijd voordat familieleden hun naaste (man, vrouw, opa of oma) naar het verpleeghuis brengen. De verzorging thuis gaat dan echt niet meer. Het proces van dementering wordt zwaarder. De pijnen als gevolg van een somatische ziekte worden heviger. Eigenlijk zou er dag en nacht verzorging moeten zijn. En na veel strijd, moeiten en tobben wordt de gang dan toch gemaakt.

Familieleden vertellen me soms wat hun die stap gekost heeft. Het is voor sommigen een soort rouwproces dat zij doormaken. Het voelt als afscheid nemen van hun dierbaren, die er vaak zelf niet om gevraagd hebben. Het is alsof er een scheur trekt door je leven. De emoties kunnen hevig zijn en de psychische belasting zwaar. En dat zo veel te meer wanneer de familieleden niet op één lijn zit en elkaar allerlei verwijten maken.

Soms voelt het alsof je als familie tekortgeschoten hebt in de verzorging. En men rekent zich dat persoonlijk aan. Terwijl dat beslist een verkeerde gedachte is. Het is juist een goede beslissing om, als eigen krachten te zwak zijn om goede zorg te verlenen aan de naaste, deze zorg in handen te leggen van professionele krachten. En na opname houdt de zorg van de familie niet op!

Want de familie, met name de eerste contactpersoon, heeft voor zijn of haar naaste in het verpleeghuis een hele taak. Niet alleen op het gebied van financiën, kleding, geestelijke zaken en dergelijke, maar ook tegenover de verzorgenden, in gesprekken met de verschillende disciplines, en bij vragen ten aanzien van geestelijke verzorging, Bijbelkring, kerkdiensten en dergelijke meer.

Daarbij zijn er in verpleeghuis Salem de zogenaamde ondersteuningsgroepen voor de eerste contactpersonen van bewoners op de diverse afdelingen, zowel voor psychogeriatrie als voor somatiek, georganiseerd door maatschappelijk werk, natuurlijk bij voldoende belangstelling.

Het doel van dergelijke bijeenkomsten is: lotgenotencontact, verder komen met het verwerken van opname en gemis van de naaste, anderen tot steun zijn en informatie; om slechts enkele zaken te noemen. Andere disciplines worden bij deze ontmoetingen uitgenodigd om hun werk toe te lichten, waaronder ook de geestelijke verzorging. Zo mogen we elkaar wijzen op de Heere, Die de moeite en het verdriet aanschouwt, opdat wij het in Zijn hand leggen.

Ds. H. J. Stoutjesdijk is geestelijk verzorger in verpleeghuis Salem in Ridderkerk. Vierwekelijks schrijft hij in deze kolom over zijn pastorale ervaringen.