In deze krant is met enige regelmaat in de rubriek Schakeltjes te lezen: „Te Koop: prekenbandjes ds. T. Cabaret.” Soms ook wel van andere predikanten. Blijkbaar is er nog steeds een markt voor preken op cassettebandjes. De aanbiedster van de bandjes van ds. Cabaret wil er echter niets over kwijt. Een andere producent van preken op cassette heeft „eigenlijk geen tijd” voor een reactie. Er zijn echter anderen die er wel iets over kunnen zeggen.

Uitgeverij Gebroeders Koster in Barneveld ontstond in 1979. Toen waren de prekenbandjes nog niet echt in de handel, zegt uitgever Joop Koster. „De markt voor preken op cassettes kwam pas in de jaren tachtig op gang, vooral toen De Bazuin (producent en distributeur van geestelijke muziek, red.) er echt werk van ging maken. Het prekenbandje was de opvolger van de langspeelplaat met meditaties. We kenden bijvoorbeeld de serie preken-lp’s: ”Gouden harpen”.

Inmiddels is deze markt zo goed als verdwenen, zegt Koster. „Dat geldt trouwens voor alle cassettebandjes; niet alleen voor prekenbandjes. Wij hebben geen enkele preek op cassette meer op voorraad. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden naar preken op cd.” Volgens Koster waren het vooral ouderen die prekenbandjes kochten. „Ook hadden we veel mensen in onze winkel voor een paar prekenbandjes als ze op vakantie gingen, of voor onderweg.”

De Bazuin

In 1977 schreef Ger Leroy uit Stroe zijn ”grammofoonplaten­handel De Bazuin” in bij de Kamer van Koophandel. Vrij snel daarna ontstond de markt in prekenbandjes. Leroy was waarschijnlijk een van de eersten die preken op een bandje verkochten.

„Er waren natuurlijk al wel preken beschikbaar op de grote bandrecorderbanden, maar die waren tamelijk duur. Wij verkochten een klein prekenbandje voor 8,95 gulden, keurig in een doosje, met de naam van de predikant op de rug, en met zelfklevende blauwe stickers voor de Bijbeltekst. We verkochten er ook zes tegelijk, in een luxedoos, voor 49,95 gulden. Voor die prijs verstuurden we het ook nog eens. Toen zeiden de mensen nog: Wat fijn, meneer Leroy, dat u zo voordelig bent.”

Van alle kanten werden Leroy de preken toegespeeld. „We hadden een tekstje gemaakt in de zin van: „We hopen dat het Woord u tot zegen mag zijn. Gezien de geringe prijs gaan we ervan uit dat niemand hier bezwaar tegen zal hebben.” We hebben er ook nooit moeilijkheden om gehad. Iedereen begreep dat het ons niet uitsluitend om geld te doen was.”

De afzetmarkt bestond hoofd­zakelijk uit particulieren en een enkele winkelier. Het waren vooral predikanten uit de rechterflank naar wie vraag was: ds. Jac. van Dijk, ds. W. Verhoeks, ds. F. Mallan, ds. Joh. van der Poel.

Leroy had een dupliceermachine die in anderhalf uur drie preken kon kopiëren. De vraag was echter zo groot dat Leroy een nieuwe kopieermachine van Sony kocht. Die kon in acht minuten drie cassettes kopiëren. Vervolgens moest elk bandje worden ingepakt, samen met een factuur, en voorzien van postzegels naar het postkantoor worden gebracht.

In de jaren negentig werd de markt gaandeweg overgenomen door de preek-cd. Het laatste prekenbandje werd verkocht in 2005. „Toen fabrikant TDK stopte met het maken van bandjes, was het opeens voorbij.”

Hoeveel prekenbandjes heeft De Bazuin in 25 jaar verkocht? „Vijftigduizend, tachtigduizend? Nee geen flauw idee.”

Zendingswinkel

Het is inderdaad over en uit met preken op cassettebandjes, bevestigt T. J. de Heer uit Stolwijk. De beheerder van de Zendingswinkel in Stolwijk verkocht er duizenden. „Toen ik er in 2006 mee begon was ik 1,5 à 2 dagen per week bezig met het kopiëren van preken en het klaarmaken van verzendingen. Nu is het bijna niets meer.”

Eerst zag De Heer een verschuiving van de cassettes naar de cd’s. Nu worden er vooral preken gedownload van internet. „Als mensen op vakantie gaan, zetten ze tegenwoordig een paar preken op hun laptop. Vroeger namen ze een paar bandjes mee. Alleen ouderen kopen af en toe nog een bandje. De jongere generatie doet dat helemaal niet meer.”

Het is snel gegaan met de cassette­bandjes, zegt De Heer. „Als de cassetterecorder kapotgaat, kopen we een cd-speler. In Duitsland staan de nieuwe cassetterecorders nog gewoon in de winkel en kun je overal aan cassettebandjes komen”, zegt de Stolwijker, die de bandjes­verkoop ten behoeve van de Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG) overnam van I. Bos uit Leusden.

Vooral preken van predikanten uit de Gereformeerde Gemeenten en de Gereformeerde Gemeenten in Nederland deden het goed. Preken van voorgangers uit andere kerken raakte de Stolwijker moeilijker kwijt. „Sinds 2006 heb ik zeker 40.000 euro kunnen overmaken naar de ZGG.”

Lees ook in Digibron:

Dominees op een bandje : Levendige handel heeft geestelijke en commerciële kanten (Reformatorisch Dagblad, 30 maart 2000#www.digibron.nl/search/detail/012dd07f69ac2ff663b42cec/dominees-op-een-bandje/21})