De oorzaken van deze ontwikkeling zijn heel divers. Het lijkt erop dat steeds minder mensen in staat of bereid zijn om tijdens hun leven geld opzij te zetten voor hun uitvaart. De crisis is daar mede debet aan, al zeggen deskundigen dat dit zeker niet de enige oorzaak is voor het ontbreken van begrafenisgeld.

Er zijn ook mensen die bewust nalaten geld voor hun begrafenis te reserveren. Zij willen op geen enkele manier geconfronteerd worden met de eindigheid van hun leven en leggen dus bewust niets opzij. Alles wat in hun portemonnee zit of op hun bankrekening staat, maken ze op. Ze willen zo veel mogelijk uit het leven te halen en spenderen daar al hun geld aan. De dood is voor later.

Generaties lang was het voor mensen vanzelfsprekend dat ze zorgden dat alles geregeld was voor hun eigen begrafenis. In de linnenkast lag hun doodskleed en –vaak verstopt onder lakens– lag in dezelfde kast het geld voor hun gang naar het graf. Velen spaarden vanaf hun volwassenheid voor hun uitvaart. Mensen hielden bij hun geldbesteding terdege rekening met hun sterven.

Schrijnender is echter dat er in de samenleving mensen overlijden zonder dat iemand zich om hen bekommert. Weliswaar is sterven een gang die elk mens alleen moet maken, maar de bitterheid van de dood verergert als niemand een stervende in zijn laatste uur bijstaat en wanneer er ook niemand is die laatste zorg aan een overledene besteedt. Cijfers wijzen uit dat er steeds meer mensen totaal vereenzamen. Vooral zij lopen het risico in eenzaamheid te overlijden; soms wordt hun verscheiden zelfs lange tijd niet opgemerkt. Elk jaar is er een aantal gevallen waarin iemand wordt gevonden die al dagen, soms zelfs maanden overleden is.

Nog erger is het als mensen wel familie, zelfs kinderen, hebben, maar daar geen enkel contact meer mee hebben. Zij sterven, maar niemand van de nabestaanden kan of wil de begrafenis regelen, laat staan die bekostigen. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is juist dit een van de voornaamste oorzaken van de stijging van het aantal begrafenissen op kosten van de staat.

Net zoals in eerdergenoemde gevallen nemen gemeentebesturen de uitvaart dan letterlijk en figuurlijk voor hun rekening. Gelukkig is dat zo in de wet geregeld. En het valt te waarderen dat gemeenten die taak met zorg en piëteitsvol uitvoeren.

Toch blijft het onbegrijpelijk dat het voorkomt dat niemand van de familie, zelfs de eigen kinderen niet, de uitvaart van een overledene wil regelen. Juist de zorg voor gestorvenen is in veel culturen, zelfs de meest primitieve, een zaak van groot gewicht waar mensen veel tijd aan besteden. Kosten noch moeite worden gespaard om de uitvaart zo goed mogelijk te laten verlopen. Het is een teken van ernstige morele armoede als familie niet bereid is te zorgen voor een waardige begrafenis.