België heeft een paar opmerkelijke jaren achter de rug. Terwijl in de rest van Europa en vooral in Nederland ’politiek correcte’ uitspraken uit de gratie raakten, maakte het land een ruk naar links onder leiding van de liberale premier Verhofstadt. Bij de verkiezingen van 1999 kregen de oppermachtige christen–democraten zware klappen, onder meer door het dioxineschandaal dat toen speelde. De groene partijen wonnen juist sterk.

België kreeg een paarsgroene regering: niet alleen liberalen en socialisten, maar ook de groenen gingen het land besturen. Het ooit zo conservatieve België veranderde radicaal zijn beleid. Variërend van meer inspraak voor leerlingen tot erkenning van het homohuwelijk, van het oproepen tot een skiboycot in Oostenrijk toen extreem–rechts daar gewonnen had tot het blokkeren van Amerikaanse eisen in de NAVO.

Het deed Eppink allemaal denken aan het ’Nederland gidsland’ uit de jaren zeventig. Eppink werkte, ondanks dat hij Nederlander is, jarenlang op de politieke redactie van de Vlaamse krant De Standaard. Eerder zat hij bij NRC Handelsblad. In een geheel herziene uitgave van Vreemde Buren, het boek waarin Nederland en België met elkaar worden vergeleken, zoekt hij een verklaring voor het dunnetjes overdoen van de jaren zeventig.

Volgens hem heeft België dertig jaar geleden niet de maatschappelijke omwenteling gekend die in Nederland plaatsvond. België had het toen te druk met de taalstrijd, betoogt Eppink. „Nederland veranderde in enkele decennia zijn samenleving; België zijn staat", schrijft hij. De aloude instanties als partijen, vakbonden en ziekenfondsen verloren daarbij geen enkele invloed, integendeel. Pas eind jaren negentig, met de val van de christen–democraten, waaide de geest van maatschappijhervorming door België.

Hoewel Verhofstadt nog steeds premier is, is er sinds de verkiezingen in mei dit jaar heel wat veranderd. De groene partijen zijn gedecimeerd en zitten niet meer in de regering. „De liberalen en socialisten kunnen niet meer een derde partij de schuld geven, ze moeten nu elkaar in de ogen kijken. Dat maakt de strijd bitser", analyseert Eppink. Bovendien gooit de economie roet in het eten. „Voor een maakbare samenleving heb je economische groei nodig, en die is er niet meer."