Engel Scholtenlo uit Zandvoort weet als geen ander de weg in het park Kostverloren. Een verhard pad leidt naar een oud duingebied waar de natuur vrij spel heeft. Vogels zingen uitbundig en vlinders fladderen van bloem naar bloem. In het 14 hectare tellende landschap staan tientallen bunkers uit de Tweede Weeldoorlog verdekt opgesteld.

Scholtenlo, lid van de Zandvoortse bunkerploeg, gaat er regelmatig met een groepje kameraden op uit om bunkers te bekijken. In de Tweede Wereldoorlog richtten de Duitsers stellingen in voor de verdediging van de Nederlandse kust. Maar de bunkers van Park Kostverloren hadden een andere functie: ze waren bedoeld waren als woonverblijven voor Duitse soldaten om op adem te komen. Het park telde oorspronkelijk 55 bunkers. Er zijn er nog 36 over, vooral zogenoemde wooneenheden, maar ook een was- en een toiletgebouw, een paardenstal en een kantine.

Scholtenlo stopt bij een van de twee bunkers die pas verkocht zijn. Het gebouw van 4 bij 3,5 meter telt één kamer en heeft een kleine uitbouw met een dakje. Aan de zijkant bevindt zich de scherfmuur, een schuine muur die bedoeld was als bescherming tegen bomscherven. Het dak is begroeid met gras, struiken en berkenbomen. Drie wanden zijn door zand en begroeiing aan het oog onttrokken.

Even verderop is een vrouw bezig in haar tuin. Ze woont in een grotere bunker die door de Duitse soldaten gebruikt werd om zich te wassen. „In de zomer wordt het hier binnen niet warmer dan 20 graden Celsius en in de winter niet kouder dan 10 graden”, vertelt de bewoonster. „Een groot nadeel is het vocht dat door de muren dringt. De vorige eigenaar heeft een douche geïnstalleerd, maar die gebruik ik hier niet. Dan zou het veel te nat worden. Het mooie aan de bunker is het vrije leven in de natuur. Een tijdje geleden stonden er drie herten op het dak van mijn huis.”

Hans van Veen, gepensioneerd politieagent uit Amsterdam, zit buiten in het zonnetje bij zijn bunker, samen met zijn vrouw en zijn zoon. „We zitten op de goudkust,” zegt hij. „We hebben de hele dag zon. En we hebben hier, doordat we zo hoog zitten, ook niet veel last van het water. Behalve als het heel warm is buiten, dan wasemen de muren.”

Van Veen komt hier al 35 jaar en weet nog dat hij voor de huur van een bunker 400 gulden per jaar betaalde. Hij vertelt over de rechtszaken die de huurders ooit voerden om dit park in stand te houden. Van Veen doet luchtig over het gebrek aan elektriciteit en over het volstrekte donker in de duinen ’s nachts. Het hoort er allemaal bij, vindt hij.

Er zijn liefhebbers genoeg voor deze tamelijk primitieve vakantieverblijven. De twee bunkers die aan het begin van de zomer te koop werden gezet, waren binnen een maand verkocht, aldus Babs van der Reijden van Van der Reij­den Makelaardij uit Zandvoort. Het waren de eerste bunkers die te koop werden aangeboden, en het zullen zeker niet de laatste zijn. „De eigenaren willen de recreatieverblijven verkopen zodra de huurcontracten aflopen. De huurders krijgen de eerste keus.”

De verkoopprijs lag niet ver bij de vraagprijs van 34.500 euro vandaan, zegt ze. „De bunkers zijn populair bij bijzondere vakantiegangers die zich prettig voelen bij enigszins primitieve omstandigheden.”