De bewindsvrouw zei donderdag in de Tweede Kamer dat ze de motie van Hirsi Ali, die afgelopen maandag tijdens een debat over integratie werd ingediend „voor honderd procent ontraadt.” SGP-fractievoorzitter Van der Vlies vroeg daarop of de motie voor de minister ook „onaanvaardbaar” was, maar dat woord wilde ze niet overnemen.

Als de regering een motie onaanvaardbaar vindt en de Kamer gaat er toch mee akkoord, komt de vraag aan de orde of een bewindspersoon of een kabinet af zal treden omdat de bewindspersoon of de regering niet wil voldoen aan de wens van de Kamer.

Van der Hoeven zei dat de eis die de VVD wil gaan stellen aan moslimscholen -namelijk dat de instelling niet louter mag bestaan uit kinderen voor wie Nederlands geen moedertaal is- in strijd is de onderwijsvrijheid voor bijzondere scholen. Op grond daarvan mogen scholen een eigen toelatingsbeleid voeren. De VVD-wens dat scholen niet „mono-etnisch” mogen zijn, gaat niet alleen in tegen artikel 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs, maar is ook strijdig met artikel 1, dat handelt over antidiscriminatie. De bepaling uit de motie dat schoolbestuurders de Nederlandse nationaliteit moeten bezitten, noemde Van der Hoeven donderdag „discriminerend” voor allochtonen. Deelname in een schoolbestuur kan de integratie volgens de bewindsvrouw bevorderen.

Een andere wens uit de motie van Hirsi Ali, namelijk de onderwijsinspectie meer bevoegdheden geven om verscherpt toezicht op islamitische scholen mogelijk te maken, wees Van der Hoeven ook van de hand. Volgens de minister heeft de inspectie al de extra bevoegdheden waar de VVD om vraagt.

Zoals het er nu uitziet is er overigens geen kamermeerderheid meer voor de motie zoals die nu voorligt. PvdA, LPF en SP hadden de VVD-motie medeondertekend, maar de sociaal-democraten hebben grote moeite met de bepaling dat scholen niet mono-etnisch mogen zijn en dat de extra eisen alleen gelden voor nieuwe religieuze scholen of moslimscholen.

De PvdA-fractie trok donderdag tijdens een vergadering over de motie de conclusie dat de motie in strijd is met de vrijheid van onderwijs en daarom op een aantal punten aanpassing behoeft.

Hirsi Ali beraadt zich op aanpassing, maar wil dat de strekking overeind blijft. De PvdA wil de stemming over de motie zeker met enkele weken uitstellen tot er een gezamenlijk debat met de ministers Verdonk voor Integratie en Verhoeven is geweest.

D66-kamerlid Lambrechts plaatste donderdag impliciet ook enkele kritische kanttekeningen bij de motie. Ze vroeg aan Van der Hoeven of de motie voor haar wel aanvaardbaar zou zijn als de extra eisen niet alleen gesteld zouden worden aan nieuwe religieuze scholen, maar aan alle scholen. De minister ging daar niet op in. „U moet niet met mij onderhandelen over de inhoud van de motie, maar met de indiener”, zo antwoordde ze Lambrechts.

De Tweede Kamer zet het debat over dit onderwerp waarschijnlijk volgende week woensdagavond voort. Dan zal de tweede termijn van de onderwijsbegroting aan de orde komen.