Wij hier in de westerse geïndustrialiseerde landen, zijn al blij als het bruto binnenlands product (bbp), de optelsom van wat we met z’n allen produceren aan goederen en diensten, met 
1 of 2 procent per jaar toeneemt, maar in de Aziatische grootmacht praten ze over andere getallen. Daar schrijven ze de groei nogal eens in de dubbele cijfers, in 2010 bijvoorbeeld dik 10 procent. De volksrepubliek heeft een stevige expansie nodig om alle mensen aan een baan te helpen. Veel boeren verlaten het platteland en zoeken werk in de steden.

De autoriteiten in Peking hebben vanaf 2008, na het uitbreken van de mondiale crisis, de bedrijvigheid enorm gestimuleerd, vooral door investeringen in de infrastructuur, in nieuwe steden, havens, wegen en spoorlijnen. Maar nu hapert de motor. In het tweede kwartaal bedroeg de groei op jaarbasis ‘slechts’ 7,5 procent. De minister van Financiën verklaarde recent dat percentages van 6,5 tot 7 geen grote problemen zullen opleveren. Tevens suggereerde hij daarmee dat een verdere afkoeling in het verschiet ligt en dat de doelstelling voor geheel 2013 van 7,5 procent waarschijnlijk niet wordt gehaald.

Dergelijke berichten geven elders in de wereld geen goed gevoel. Op de beurzen worden de ontwikkelingen in China nauwlettend gevolgd. Een vertraging daar betekent immers minder vraag naar producten van die kant, en dat draagt uiteraard niet bij aan het herstel van de kwakkelende economie in de Verenigde Staten en het overwinnen van de taaie recessie in Europa. Andere verliezers bij een Chinese terugval zijn de ontwikkelingslanden die grondstoffen als koper en staal leveren.

Inmiddels heeft premier Li Ke­qiang deze week laten weten dat Peking niet zal tolereren dat de groei onder de 7 procent zakt. Bij een lager niveau wordt volgens hem de beoogde welvaarts­verbetering voor de bevolking in 2020 niet gerealiseerd.

Behalve de afvlakking van de conjunctuurlijn dient zich nog een dreiging aan. Als gevolg van een ongebreidelde verstrekking van leningen in de achterliggende jaren zitten bedrijven, de vastgoedsector en lokale over­heden met hoge schulden. Nu de economie minder floreert en veel sectoren kampen met over­capaciteit en dalende inkomsten, wordt het moeilijker om aan rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen en staan er bij de banken in toe­nemende mate slechte leningen op de balansen. Vroeg of laat zal dat onvermijdelijk uitdraaien op afboekingen.

Eind vorige maand raakten enkele kleine banken in acute nood door liquiditeitskrapte. De centrale bank leek, door op de monetaire rem te trappen, een waarschuwingssignaal te willen uitzenden aan de instellingen waarover hij waakt: wees voorzichtig met kredieten. Het veroorzaakte een heftige reactie op de markten. Financiële partijen vertrouwden elkaar niet meer en durfden onderling nauwelijks nog zaken te doen, waardoor de korte rente omhoogvloog. De centrale bank haastte zich om publiekelijk mee te delen voldoende kas­middelen beschikbaar te zullen blijven stellen.

Een complicerende factor is dat de krediettoekenning aan de reële economie niet alleen plaatsvindt door officiële banken. Die zijn onderworpen aan gereguleerd toezicht. Maar er bestaat ook een schaduwbanksysteem, met fondsen en investeringsmaatschappijen die eveneens volop kapitaal uitdelen en die onder elkaar, en dat alles zonder regelgeving, complexe producten verhandelen. Die praktijk verhult de ware omvang van oninbare vorderingen en brengt extra risico’s mee voor het financiële systeem.

Waar hebben we dit allemaal al eens eerder gehoord? Jawel, in de VS, in de aanloop naar de kredietcrisis. The Washington Post had het onlangs over een „alarmerende gelijkenis.” In Amerika barstte de bom in september 2008 met het faillissement van zakenbank Lehman Brothers. Staat China eenzelfde crash te wachten? Die vraag ligt voor de hand. Hopelijk valt zo’n nieuwe schok af te wenden.