Vrijdag. Schiphol bruist. Vakantiegangers verdringen zich voor de incheckbalies en paspoortcontrole. De luchthaven beleeft een van de drukste dagen van het seizoen. Geroutineerd controleert een marechaussee passen en papieren. „Goede reis.”

Schiphol –100 maatschappijen, 300 bestemmingen– verwerkt elk jaar zo’n 51 miljoen passagiers. Op het hoogtepunt ontvangt de luchthaven ruim 170.000 passagiers per dag. De marechaussee zet tijdens pieken tientallen extra mensen in.

De marechaussee bewaakt de nationale luchthaven met 1800 mensen en 1500 camera’s. Het werk is zeer divers. Van surveillance en paspoortcontrole tot het onderscheppen van drugs en het voorkomen van mensenhandel. Maar ook het uitzetten van ongewenste criminelen en uitgeprocedeerde asielzoekers. En het verstrekken van noodpaspoorten.

Reizigers kunnen op Schiphol –tegen betaling– een noodpaspoort krijgen. Voorwaarde is dat een reis niet kan worden uitgesteld. „In de zomermaanden verstrekken we zo’n veertig tot vijftig nooddocumenten per dag”, vertelt Robert van Kapel van de Koninklijke Marechaussee. Op ‘normale’ dagen blijft het aantal steken op vijf tot tien stuks.

Schiphol is populair bij smokkelaars, weet de marechaussee. Koeriers uit Zuid-Amerika proberen via deze route drugs het land binnen te brengen. Op de G-pier bevindt zich daarom een bodyscan. Verdachte vluchten krijgen hier een zogenaamde 100 pro­-
centscontrole. „Op basis van ervaring pikken wij verdachte passagiers eruit”, vertelt Van Kapel.

Een Nederlander uit Suriname, pakweg 55 jaar, mag –met een rood hoofd– even plaatsnemen voor de bodyscan. In een flits licht het apparaat hem door. Op een scherm verschijnt een röntgenfoto. De darmen van de verdachte blijken bomvol bolletjes te zitten. „Kijk”, wijst Van Kapel, „deze man loopt met 100.000 euro aan drugs in zijn lijf.”

De marechaussee heeft altijd de handen vol aan toeristen die nonchalant met hun bagage omgaan. „Wij krijgen soms tien tot vijftien keer per dag een melding over een achtergelaten koffer.” Passagiers duiken een koffiecorner in en laten hun bagage onbeheerd achter. „Onbegrijpelijk.”

Risico

Elke achtergelaten tas of koffer draagt een potentieel veiligheidsrisico in zich. De marechaussee neemt daarom alle meldingen serieus. Op de kop van de G-pier, onder de publieksruimte, staat een hondenbrigade met twaalf viervoeters paraat. In wisselende ploegen: vroeg, laat, nacht.

Speurhondbegeleider Dagmar Thöne haalt Diva uit haar kennel. De herdershond is getraind op het zoeken naar explosieven. Het beest houdt haar begeleider scherp in de gaten. Oortjes gespitst. „Voor mij is het serieus werk”, vertelt Thöne. „Voor haar is het een spel.” De marechaussee –gewapend met handboeien en pistool– traint haar viervoeter drie, vier keer per dag. Elke vondst levert Diva een beloning op.

Tijd voor een test. De marechaussee verstopt een stuk TNT-springstof in een rij van vijf, zes koffers. Een korte aanwijzing en de speurneus stort zich op de koffers. Snuffelend loopt ze langs de bagage. Eén, twee… nummer vier… beet!

Een explosievenspeurhond kan binnen een halve minuut vaststellen of een verdacht pakketje explosieven bevat. Bij een serieuze verdenking kan de marechaussee de Explosieven Opruimings Dienst (EOD) inschakelen. „Een verkeerde inschatting kan grote gevolgen hebben. Als een explosief klapt, kan dat ertoe leiden dat 10.000 passagiers de lucht ingaan.”

Bij het inschakelen van de EOD moeten echter delen van Schiphol worden afgesloten. Een ontruiming leidt tot een ontwrichting van de luchthaven. „Daar zijn miljoenen mee gemoeid. Maar als het moet leggen we de hele luchthaven stil.”

Diva heeft haar sporen verdiend in het speurwerk naar explosieven. „Ze heeft een keer na een liquidatie een patroonhouder gevonden”, vertelt Thöne. „Die vondst was zo belangrijk dat de verdachte uiteindelijk heeft bekend. Dat geeft natuurlijk een geweldige kick.”