Commentaar: Duitse kerk laat Bijbelse koers los in gezinsnota
Een notitie –”Orientierungshilfe”– over huwelijk en gezin van de leiding van de protestantse volkskerk van Duitsland, de Evangelische Kirche in Deutschland (EKD), heeft bij de oosterburen tot grote ophef geleid.
In het stuk pleit het bestuur van de EKD ervoor om het traditionele gezin als norm los te laten ten gunste van andere samenlevingsvormen. Het gezin –man, vrouw en eventuele kinderen– is volgens de leiding van de EKD niet rechtstreeks af te leiden uit de Bijbel. En het huwelijk zoals wij dat kennen is, volgens het kerkbestuur, niet zomaar een scheppingsordening te noemen. De aandacht van de kerk moet dan ook niet alleen gaan naar hen die kiezen voor een klassiek huwelijk, maar ook naar andere samenlevingsvormen waarin mensen in vrijheid voor elkaar kiezen en verantwoordelijkheid voor elkaar nemen, zoals het heet. Dit betekent dat de kerk, volgens de notitie, ook rituelen moet ontwikkelen voor relaties van gelijkgeslachtelijke partners of voor eenoudergezinnen.
Inmiddels zwelt de storm van kritiek op de notitie aan. In de kerk is de bekende theoloog prof. dr. Peter Beyerhaus uit het Duitse Gomaringen (bij Tübingen), die bisschop Nikolaus Schneider, voorzitter van het kerkbestuur, oproept om óf de nota terug te nemen óf af te treden.
Maar ook buiten de kerk is er veel kritiek, zowel in de media als in de politiek. Ondertussen heeft het kerkbestuur van de EKD in de deelstaat Saksen afstand genomen van de notitie. Niet de minste kritiek komt van rooms-katholieke zijde. Een rooms-katholieke nieuwsdienst stelde vast dat de leiding van de Evangelische Kirche steeds meer „met de mode van deze tijd” meegaat, en die „boven de Heilige Schrift en de protestantse belijdenisgeschriften plaatst.”
Dat de EKD met een ethische nota komt die inhoudelijk als liberaal gekwalificeerd kan worden, is overigens niet nieuw. Ook bij de notitie van de kerk ”Denkschrift zu Fragen der Sexualethik”, die in 1971 het licht zag, oordeelde een niet-kerkelijke wetenschapper dat de notitie wel leek op een document van liberale seksualiteitspedagogen.
Toch maakt dit de inhoud van de nota zoals die er nu ligt niet minder droevig. In een tijd dat in de politiek in Nederland en in Duitsland alle krachten zich bundelen tegen een Bijbelse levensstijl, geeft de EKD deze ontwikkelingen met de Orientierungshilfe nog een extra duwtje. De argumentatie voor veel stellige uitspraken in de nota is daarbij ook nog eens flinterdun. Terwijl klassieke opvattingen overboord worden gezet met het argument dat ze onvoldoende onderbouwd kunnen worden vanuit de Bijbel, worden moderne opvattingen aan boord getild die in ieder geval alle verworteling in de Bijbel missen.
De EKD lijkt met deze nota misschien bij de tijd omdat de kerk ermee aansluit bij het moderne levensgevoel. Maar een kerk die wat betreft ethische stellingnames vaart op de publieke opinie, komt vroeg of laat tot de ontdekking uit koers te zijn geraakt. En als de kerk uit koers is, kan ze onmogelijk op een adequate manier pastorale zorg verlenen aan ethische drenkelingen. En juist het pastoraat is, als het om ethische zaken gaat, van het allergrootste belang.