”Opvoeden”
Auteur: Edith Schouten
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2003
ISBN 90 435 0740 7, 80 blz., € 8,50. De titel ”Opvoeden” kan niet algemener. Onder deze wijde mantel tref je heel verschillende onderwerpen aan voor ouders van kinderen in uiteenlopende leeftijden. Het boekje bestaat uit een bundeling van eerder gehouden lezingen. Jammer is dat noch de auteur, noch de uitgever moeite heeft gedaan om er wat méér van te maken. Wat meer eenheid in de opzet van de hoofdstukjes en meer onderlinge samenhang zouden de uitgave flink verbeteren.

Edith Schouten heeft een goede pen. Ze schrijft pakkend en verstaat de kunst om met weinig woorden veel te zeggen. Verschillende keren moest ik denken aan een pingpongballetje. Zo’n balletje springt snel een eind weg. Ze schrijft met vlotte sprongetjes en voor je het weet ben je weer een pagina verder. Om dan te merken dat het toch wel erg snel ging en je even terug moet. Dit ligt overigens niet aan de schrijver; het staat er allemaal wel.

De auteur brengt regelmatig haar ervaringen met haar zes kinderen naar voren, wat het boekje persoonlijk maakt. Door in te gaan op de gevoelens die het ouderschap met zich meebrengt, brengt ze de onderwerpen dichtbij. Dat begint meteen in het eerste hoofdstuk over kwetsbaarheid. Kinderen zijn de zwakke plek waarop je echt te raken bent. Je leest over teleurstellingen, over angsten en over schuldgevoelens.

Daarbij is Schouten heel eerlijk. Zo blijft haken dat ze er aanvankelijk moeite mee had om in het bijzijn van haar kind te bidden voor het herstel van ziekte. Want wat als God niet verhoorde? Zou ze hiermee het kinderlijk vertrouwen ondergraven? Ze laat zien hoe zij deze aarzelingen overwon en hoe je kinderen ook ten aanzien van het geloof opvoedt.

Heel mooi is het terugwijzen naar God. Door het hele boek heen proef je haar vertrouwen dat ze in het opvoeden niet alleen staat, maar dat God „als een warme deken” om haar bestaan heen ligt. Opvoeden ziet ze ten diepste als het leren loslaten van kinderen en het afhankelijker worden van God. Ze wijst op het gevaar van overbezorgdheid dat relaties klem zet. Door meer over te geven aan God, Die de kinderen slechts te leen heeft gegeven, zien we de juiste verhoudingen.

Ook anderen hebben een mening over hoe jij het doet. De auteur laat zien hoe verlammend het werkt om voortdurend rekening te willen houden met de buitenwacht. Ze kiest voor een andere weg: het loslaten van verwachtingen van de ander en zelf je koers uitstippelen en je grenzen stellen. Want jij bent zelf verantwoordelijk voor hoe je het er afbrengt. Ze illustreert dit met het beeld van een rugzak. Je moet zelf weten wat je erin doet. Jij moet hem dragen. Maar er moet wel alles inzitten wat je nodig hebt voor onderweg.

Veel niet-genoemde onderwerpen verdienen de aandacht. Eén ervan wil ik er nog uitlichten: pubers die zich afreageren op ouders. Schouten stelt dat ouders hier niet te moeilijk over moeten doen: „Gun ze dat, al kwetst het.” Het verbaast me dat ze hier geen beperking inlast in de lijn van het vijfde gebod. Moeten we niet onze kinderen altijd voorhouden dat ze respectvol moeten omgaan met hun ouders?

Achter in het boekje zijn gespreksvragen opgenomen, wat het geschikt maakt voor bespreking in een groep.