Vreemd is het niet dat er een wolf aangetroffen is in Luttelgeest. De wolf hoort in Neder­land thuis, meent de stichting Natuurmonumenten. Eind negentiende eeuw is het roofdier uit Nederland verdwenen als gevolg van jarenlange felle bejaging. De laatste keer dat iemand in Nederland een wolf heeft gezien, was in 1897 in de buurt van het Brabantse Heeze. De wolf heeft tot die tijd steeds in Nederland geleefd.

In Duitsland en in Frankrijk is de wolf bezig met een flinke opmars. In Duitsland leven inmiddels ongeveer twintig roedels wolven op verschillende plekken. Van landsgrenzen trekken de dieren zich weinig aan, zodat het mogelijk is dat er ook weer wolven naar Nederland komen. „Het is een natuurlijk proces, waarbij de wolf uiteindelijk zelf bepaalt of hij zich weer thuis voelt in Nederland”, schrijft Natuur­monumenten op zijn website.

Er zijn de laatste jaren meer diersoorten spontaan teruggekeerd in Nederland die alleen in de wilde natuur voorkomen. Het gaat meestal om soorten die leefgebieden nodig hebben met rust en voldoende voedsel. Zelfs in Nederland zijn die te vinden, meent Natuurmonumenten. Dat blijkt uit de spontane vestiging van de oehoe in Zuid-Limburg vanaf 1997, de kraanvogel bij Fochteloërveen in 2001, de zeearend in de Oostvaardersplassen in 2006, en de wilde kat in Zuid-Limburg, eveneens in 2006. De komst van de wolf staat dus niet op zichzelf.

Al in 2011 waren er al meldingen van een mogelijke wolf bij Duiven en op de Veluwe. Zekerheid of het toen een wolf betrof, heeft Natuurmonumenten niet. Hiervoor is DNA-materiaal nodig, en dat is in Nederland nog niet gevonden. Uit Duitse gegevens blijkt dat er in 2012 wolven­welpen zijn geboren op slechts 200 kilometer van de Nederlandse grens. Een wolf hoeft maar vier nachten te lopen om die afstand af te leggen.

Hoogstwaarschijnlijk was het dier dat vrijdag werd aangetroffen bij Luttelgeest een wolf. Het gebit, de structuur van de vacht en de bouw van de poten van het beest zijn typisch voor een wolf.

In het dier is geen chip aangetroffen, zoals in Nederland vrijwel alle honden wel hebben. „We weten dat er in Nederland een fokker is die wil dat zijn honden zo veel mogelijk op een wolf lijken, maar dat zijn heel dure dieren die zeker gechipt worden. Ook heeft afgelopen weekeinde geen enkele fokker, dierentuin of natuurbeheerder in ons deel van Europa de vermissing van een wolf gemeld”, zegt Steven van der Mije van het biodiversiteitscentrum Naturalis in Leiden. Uit de combinatie van gegevens concludeert Naturalis dat het voor 98 procent zeker is dat het om een wolf gaat.

Een waterdicht bewijs, dat de laatste 2 procent twijfel wegneemt, moet een DNA-test leveren. DNA kan bijvoorbeeld gehaald worden uit haren die aan prikkeldraad of takken zijn blijven hangen, maar ook uit uitwerpselen. Zowel Naturalis als het Duitse Senckenberg Institut onderzoekt het DNA van het gevonden dier. Naturalis bekijkt of het van de soort wolf (Canis lupus) is. Aan het einde van deze week moet onomstotelijk zijn vastgesteld dat na 150 jaar de eerste wolf weer in Nederland is opgedoken.

Roedel

Het Senckenberg Institut gaat na of de in Luttelgeest aangetroffen wolf bij een van de twintig Duitse roedels heeft gehoord. Dit instituut heeft daar minstens vijftien dagen werk aan, zegt een woordvoerder van ARK Natuurontwikkeling in Millingen, dat zich al jaren met het opduiken van wolven in Nederland bezighoudt. De wetenschappers van Naturalis en ARK denken dat de dood­gereden wolf is weggezworven van een Duitse roedel. Het is normaal dat jonge wolven hun familie verlaten. Vaak gaan deze dieren als verkenner op zoek naar een geschikte plek voor een nieuwe roedel. „Vanaf de grens naar de Noordoostpolder is een afstand die een wolf makkelijk in één nacht aflegt.” Van der Mije en zijn collega Jaap Mulder sluiten ook niet uit dat er meer wolven bij Luttelgeest rondlopen. „Je weet pas echt zeker dat ergens wolven zitten als er een wordt doodgereden die je kunt onderzoeken.”

Boswachter André Donker van Natuurmonumenten meent de afgelopen tijd vaker sporen van een wolf te hebben gezien in het bos- en weidegebied dat zich uitstrekt van een deel van Drenthe naar de kop van Overijssel en de Noordoostpolder.

„Maar omdat iedereen steeds zei dat die dieren nog niet in Nederland waren, schuif je dat weer opzij”, zei hij gisteren in een reactie.

Bewijs

Zo vond Donker onlangs op het Dwingelderveld in Drenthe resten van een ree die er zodanig uitzagen dat duidelijk was dat het dier aangevallen was door een „wel heel groot beest. Maar dan denk je: Het moet wel een das zijn geweest. Grotere roofdieren hebben we niet in Nederland”, aldus de boswachter. Hij zag ook al eens pootafdrukken waarvan hij zich ernstig afvroeg of die van een hond konden zijn. „En er waren steeds vaker wandelaars die mij aanspraken omdat ze een wolf hadden gezien. Maar ja, zonder foto geen bewijs.”

Donker denkt net als de wetenschappers die het wolvenkadaver hebben onderzocht,dat het dier niet alleen in de polder heeft geleefd. „Er is hier voedsel in overvloed, veel meer dan in Duitsland, waar al hele roedels leven. Er zijn genoeg muskusratten, eenden, ganzen en reeën. En we hebben grote stukken rustige, aaneengesloten natuur. Deze doodgereden wolvin was er ook gewoon, en dat wisten we helemaal niet. Het is heel erg aannemelijk dat er al meer zijn”, aldus de opgetogen boswachter.

Als de wolf terugkeert in Nederland zullen grote hoefdieren zoals reeën, edelherten en wilde zwijnen rekening moeten houden met de kans gepakt te worden. Ze zullen hun gedrag aanpassen en plekken waar ze zich onveilig voelen, mijden.

Volgens Natuurmonumenten is dat voordelig voor de ontwikkeling van de biodiversiteit. „Op die plekken krijgt de verjonging van het bos weer een kans. De prooiresten die de wolven achterlaten, bieden kansen voor soorten die het juist moeten hebben van aas. De raaf is daarvan een bekend voorbeeld, maar ook minder bekende soorten als aaskevers zullen profiteren.”

Juichen

Het aantal vossen zal naar verwachting ook afnemen door de komst van de wolf. „Wellicht dat kleine roofdieren als hermelijn, bunzing en wezel dan juist weer meer kansen krijgen. Dit soort veranderingen kan leiden tot een cascade van verschuivingen. Het gevolg is meer variatie, en dat is winst voor de Nederlandse natuur”, meent Natuurmonumenten.

Niet iedereen staat echter te juichen als de wolf naar Nederland komt. De wolf staat voornamelijk bekend om zijn „grote mond en grote tanden”, zegt een woordvoerster van Staatsbosbeheer.

„Nederlanders kennen de wolf uit het sprookje van Roodkapje, als het enge dier dat kindertjes eet. In werkelijkheid is het dier erg schuw. Mochten zich in Nederland wolven vestigen, dan is de kans erg klein dat je er ooit eentje ziet.”

Volgens Staatsbosbeheer zal een ontmoeting met een wolf voorlopig een zeldzaamheid blijven. „De komende jaren hoeven we alleen rekening te houden met dwaalgasten. Deze wolven verkennen in hun eentje een gebied en kunnen veel kilometers maken. Voordat roedels zich in ons land gaan vestigen, zijn we jaren verder.”

Wat Staatsbosbeheer betreft is de wolf welkom in Nederland. „Dat zou een compliment zijn voor onze natuur.” De organisatie hoopt dat Nederlanders net zo enthousiast worden als Duitsers. Bewustwordingscampagnes met het motto ”Willkommen Wolf!” bij de oosterburen hebben volgens de woordvoerster effect gehad. „In Duitsland hoort de wolf er inmiddels helemaal bij.”

Feiten over Canis lupus

Het lijkt zeker te zijn dat er een wilde wolf in Nederland heeft rondgezworven. Enkele feiten over de in Europa levende wolf.

De wolf is van kop tot staart 1 tot 1,5 meter lang, heeft een grijze tot bruine vacht, is wit rondom de bek, en is voorzien van een dik behaarde staart en spitse oren en heeft veel slankere poten dan een hond.

In Europa leven wolven van wisenten, elanden en zwijnen, maar ze lusten ook knaagdieren zoals muizen, ratten en bevers. Het in de Noordoostpolder gevonden dier had de resten van een bever in zijn maag.

Wolven leven in roedels. In Europa bestaan wolven­roedels uit twee tot tien dieren. Ze komen voor in onder meer Polen, Duitsland, Italië, Frankrijk, Spanje en Zweden. De populaties groeien de laatste jaren. In Duitsland zijn bij de Nederlandse grens onlangs wolven gezien tussen Emmen en Enschede en bij Duiven.

De wolf kan gemakkelijk overleven in door mensen ingerichte landschappen.

In Nederland is de wolf wettelijk een beschermd dier.

Digibron

“Wolf is een mensenmijder” (Reformatorisch Dagblad, 10-09-2011)

Wolven zijn welkom in Nederland, luidde gisteren de stelling (Reformatorisch Dagblad, 08-09-2011)

Eerste wolf duikt op in Nederland (Reformatorisch Dagblad, 03-09-2011)

Wolven in Nederland (Reformatorisch Dagblad, 19-04-2008)