Islamitische kunst inspireerde Escher
AMSTERDAM (ANP). Wat veel mensen niet weten, is dat de wereldberoemde Nederlandse graficus M.C. Escher (1898-1972) zich liet inspireren door islamitische kunst. Hij paste de geometrische patronen en wiskundige principes hiervan veelvuldig toe op zijn eigen ontwerpen. Dat tonen de exposities Escher Meets Islamic Art en Escher & Schatten uit de islam, die vanaf vrijdag te zien zijn in het Tropenmuseum in Amsterdam en Escher in Het Paleis in Den Haag.
Beide tentoonstellingen laten voor het eerst zien op welke wijze de bekende vakvullingen van de graficus overeen komen met islamitische kunstwerken. Want hoewel Escher de getoonde objecten nooit zag, vertonen ze opmerkelijke overeenkomsten door het gekozen basispatroon, stellen beide musea.
Escher’s fascinatie voor geometrische patronen komt voort uit een bezoek aan het 14e-eeuwse paleiscomplex Alhambra in het Spaanse Granada, dat bekend staat als een hoogtepunt van de islamitische architectuur in Europa. Tijdens zijn eerste reis in 1922 was hij onder de indruk, maar tijdens zijn tweede bezoek in 1936 ging de graficus daadwerkelijk aan de slag. „Hij schetste drie dagen lang de decoraties op de tegels en het pleisterwerk na”, zei conservator Mirjam Shatanawi van het Tropenmuseum. „Thuis probeerde hij vervolgens hoe hij met kleuren een soort gezichtsbedrog kon creëren en zocht hij de structuur achter de patronen. Na lang puzzelen kwam hij erachter hoe ze in elkaar zaten. Met diezelfde patronen maakte hij dan weer een mannetje of een libelle.”
De exposities in het Tropenmuseum en in Escher in Het Paleis, die tot 3 november duren, zijn qua onderwerp gelijk maar vertellen het verhaal vanuit een ander perspectief en met andere kunstvoorwerpen. Aangezien Escher met beperkte oplages werkte, zijn in beide musea enkele van dezelfde prenten te zien. De islamitische topstukken komen vooral uit het Gemeentemuseum in Den Haag en het Victoria & Albert Museum in Londen.
Wie beide tentoonstellingen wil bezoeken, krijgen op vertoon van het entreebewijs van het eerste museum korting bij het andere.