OM verliest van oud-SS’er
De rechtbank in Assen heeft dinsdag beslist dat de aanklacht tegen oud-SS’er Dirk Hoogendam (79) niet mag worden verzwaard.
Dat heeft tot gevolg dat het openbaar ministerie (OM) zelf zegt niet-ontvankelijk te zijn in de verzetprocedure die de oorlogsmisdadiger nu voert tegen de doodstraf die hem in 1950 werd opgelegd. De verdenkingen die in deze procedure tegen de man overblijven, landverraad en mishandeling, zijn volgens justitie namelijk verjaard.
De doodstraf die tegen Hoogendam is uitgesproken en later is omgezet in levenslang, is door de verzetprocedure vervallen. Door de verzetprocedure wordt de hele strafzaak uit 1950 namelijk overgedaan.
Het OM kan volgens persofficier E. Läkamp nog wel in cassatie tegen het besluit van de rechtbank gaan. Ook kan justitie een nieuwe strafzaak tegen Hoogendam gaan voorbereiden. Hierin kan de verdenking dat Hoogendam verantwoordelijk is voor de deportatie van Nederlanders in de Tweede Wereldoorlog wel uitgewerkt worden. Die leidde uiteindelijk onder meer tot de dood van vier mannen uit de omgeving van Hollandscheveld. Die extra aanklacht mocht niet in de verzetprocedure worden toegevoegd. De rechtbank laat zich pas over twee weken over de gevolgen van de beslissing uit.
Hoogendam werd in 1950 bij verstek tot de doodstraf veroordeeld wegens oorlogsmisdaden en landverraad. Hij ontsnapte in 1946 uit een gevangenenkamp. De man had inmiddels de wijk genomen naar Duitsland en werd daar Duits staatsburger. Vorig jaar ontdekten journalisten van de Telegraaf dat de Nederlandse oorlogsmisdadiger in de gemeente Ringgau in de Duitse deelstaat Hessen woont.
Hoewel Hoogendam de zogenoemde verzetprocedure tegen zijn vonnis van 1950 met succes lijkt te hebben aangevochten, betekent dat nog niet dat hij zich ook weer vrij in Nederland kan bewegen. Als justitie denkt voldoende aanwijzingen te hebben dat Hoogendam verantwoordelijkheid draagt voor de eerder genoemde deportaties, kan hij in voorarrest worden genomen. Deze aanklacht kan volgens de wet namelijk niet verjaren.
Het OM zegt zich nog te beraden over eventuele nieuwe stappen tegen Hoogendam. Volgens justitie is hij ook verantwoordelijk voor de dood van de mannen Geert Stukje, de broers Bernard en Albert Hartemink en de toenmalige burgemeester van Gramsbergen, baron mr. Samuel Willem Alexander van Voërst van Lynden. Voor deze verdenking is de Nederlander nog nooit vervolgd. Dat betekent dat hij voor deze feiten alsnog strafrechtelijk mag worden aangepakt.
Amateur-historicus A. Metselaar uit Hoogeveen zegt bewijzen te hebben dat Hoogendam zelfs verantwoordelijk is voor de dood van zeven mannen uit Zuid-Oost Drenthe. De officier van justitie heeft inmiddels van de historicus de gegevens gekregen die als bewijs moeten dienen.
De nabestaanden op de tribune van de rechtszaal reageerden zwaar teleurgesteld over het succesvolle verzet van Hoogendam. „We hebben daar geen woorden voor”, zei de historicus Metselaar namens de nabestaanden. Hij stelt dat Hoogendam in de oorlog een schrikbewind in de omgeving van Hollandscheveld voerde, samen met de vorig jaar in Spanje overleden oorlogsmisdadiger Auke Pattist. Volgens de Duitse advocaat van Hoogendam, U. Goetjes, ontkent de oud-SS’er dat hij mensen de dood heeft ingejaagd.