De hoofdroute begint in het Franse Le Poët-Laval, bij het Musée du Protestantisme Dauphinois. Vanuit dit gebied –de Drôme– trokken in 1685 ruim 250.000 hugenoten weg. Zij mochten hun geloof niet langer belijden nadat Lodewijk XIV het edict van Nantes had herroepen. De meesten van hen vluchtten langs Grenoble en Chambery naar Genève, Duitsland en soms nog verder naar Nederland, Denemarken of Engeland.

”In het voetspoor van de hugenoten” is een internationaal samenwerkingsverband dat de vluchtroutes van de vervolgde hugenoten heeft getraceerd. In mei gaf de Raad van Europa dit wandelpad, dat loopt door Italië, Frankrijk, Zwitserland en Duitsland, de status van ”Europese culturele route”, vanwege „zijn hoge kwaliteit en de Europese dimensie van de thematiek.”

Truc

Op dit moment doet de organisatie er alles aan om het Hugenotenpad ook in Nederland bekendheid te geven. Vorige week presenteerde zij in de Waalse kerk in Amsterdam de wandelroute. De woordvoerder van de Duitse afdeling van de organisatie is Dorothe Römer. Ze is een nazaat van hugenotenpredikant Isaac Suchier de Colz en woont in Bad Karlshafen, waar haar verre voorvader in de zeventiende eeuw neerstreek.

Römer kan precies vertellen hoe het Suchier de Colz lukte om uit Frankrijk te ontsnappen. „Hij moest vluchten nadat hij midden in een bos een dienst had belegd. Zijn vrienden trokken hem boerenkledij aan en vroegen een koetsier of hij hem naar Zwitserland kon brengen. Onderweg werden ze aangehouden door soldaten van de koning die vroegen of ze een protestantse dominee hadden gezien. Mijn voorvader ontkende. Hij was zo bang dat hij herkend werd, dat hij de zweep pakte en ruw op de ruggen van de paarden sloeg. Hij dacht: als ik me zo ruig gedraag, denken ze vast niet dat ik predikant ben. Die truc werkte en hij kwam veilig in Zwitserland aan.”

Johannes Melsen, van de Franse afdeling van het project, vertelt hoeveel geluk de initiatiefnemers hadden bij het uitzetten van de route. „De kaart met daarop de meest gebruikte vluchtroute uit 1685 kun je precies op de huidige kaart van dit gebied leggen. De paden zijn hetzelfde en –dat is wel het mooiste nieuws– er zijn geen snelwegen op aangelegd.” Volgens Melsen komt dit doordat de route niet door het dal loopt, maar heel vaak halverwege de hellingen van de bergen. „Het mooie daarvan is dat de route dwars door schitterende natuurgebieden loopt, met prachtige vergezichten.”

Maar het gaat niet alleen door de natuur richting Zwitserland. „De wandeling gaat ook door steden zoals Grenoble en Chambery. Precies zoals de hugenoten hebben gedaan.”

Beter beeld

Merkt Melsen dat er meer belangstelling is gekomen voor de geschiedenis van de hugenoten sinds het pad is uitgezet? „De wandelroute bestaan inmiddels drie jaar, en we hebben in die tijd gemerkt dat veel mensen nog nooit van de hugenotengeschiedenis hebben gehoord. Na een gedeelte van de tocht gewandeld te hebben, krijgen deze wandelaars een beter beeld van de historie. Je ziet vaak dat ze een volgend jaar terugkomen om hun route te vervolgen.”

In de voorgaande jaren heeft Melsen geleerd dat het pad zelf minder belangrijk is voor de wandelaar dan hij dacht. „Een wandelaar neemt het pad voor lief, dat is er gewoon. Hij let veel meer op slaapplaatsen en eetgelegenheden langs de route. En of zijn auto veilig geparkeerd staat. Dat zijn faciliteiten die voor een wandelaar heel belangrijk zijn voordat hij gaat lopen. Daarom geven we dit allemaal duidelijk aan.”

Eenmaal op weg heeft de wandelaar één doel voor ogen, aldus Melsen: „Hij wil aankomen op het eindpunt. En liefst een uur voor etenstijd, zodat hij fris gedoucht aan de maaltijd kan beginnen. Anders dan bij een pelgrimage naar Santiago de Compostella bijvoorbeeld, is de Hugenotenpadwandelaar niet op boetetocht. Hij heeft geen haast en wil onnodige ballast kwijt.” Van het bagagetransport, dat het project ”In het voetspoor van de hugenoten” heeft opgezet, wordt door veel toeristen dankbaar gebruikgemaakt. „De wandelaar is op ontdekkingstocht, zware bagage leidt dan alleen maar af.”

Een wandelpas, te verkrijgen bij de toeristenbureaus, moet de voetganger stimuleren om alle plaatsen langs de route even te bezoeken. Van Le Poët-Laval tot Genève staan er 32 plaatsen op de pas die stuk voor stuk afgestempeld kunnen worden. Dat kan in een VVV-kantoor, op het gemeentehuis, in de herberg of in een museum.

Om narigheden te voorkomen, hebben de projectleden op de pas meteen maar wat huishoudelijke regels afgedrukt: op de gemarkeerde paden blijven, niet op pad gaan zonder kaart, respecteer privaat eigendom, geen bloemen plukken, wilde dieren niet verstoren en geen kampvuren maken. Het is voor de projectleden duidelijk: als de toeristen dit in acht nemen, staat de Hugenotenpadwandelaar een adembenemende ervaring te wachten vol natuurschoon en geschiedbeleving.

www.surlespasdeshuguenots.eu/nl

Hugenotenpad

Het doel van het project ”In het voetspoor van de hugenoten” is een Europese langeafstandwandelpad te creëren dat –waar mogelijk– de historische vluchtroute van de hugenotenballingen uit de zeventiende eeuw volgt. Tegelijk wil de projectgroep het verhaal van hun ballingschap en hun integratie in de landen waar zij terechtkwamen aan een breed publiek vertellen. De projectgroep wil daarbij „Europese waarden als vrijheid, respect voor de mensenrechten, verdraagzaamheid en solidariteit” aan de orde stellen.

Het pad begint in Le Poët-Laval in de Franse Drôme en loopt door de Franse Alpen en het dal van de Isère naar Genève en Morges, waar het aansluit op de route van de waldenzen uit Piemonte die eveneens naar Zwitserland en Duitsland vertrokken. De route loopt door Zwitserland langs de Jura en door Aargau naar Schaffhausen. In Duitsland voert het pad langs de oostrand van het Zwarte Woud door de Kraichgau en door het Odenwald. Van hieruit gaat het verder door het gebied van de Rijn en de Main, het Taunusgebergte, het Mittelgebirge in Midden- en Noord-Hessen tot aan Bad Karlshafen.

De Duitse route loopt door verschillende waldenzer kolonies en –meer noordelijk– door veel oude hugenotennederzettingen, Duitse dorpen met Franse namen.

Wandelen in etappes

In Frankrijk volgt het Hugenotenpad de uitgezette regionale en lokale natuur- en wandelpaden. De 29 etappes worden op internet beschreven in vier talen: Frans, Engels, Nederlands en Duits. De wandelaars krijgen informatie over de route en de cultuur door middel van kaarten en beschrijvingen. Ook onderkomens langs de route staan in de informatieboekjes vermeld. Etappebeschrijvingen en gps-date kunnen gedownload worden.

In Duitsland zijn inmiddels twee wandelkaarten verkrijgbaar met in totaal 21 etappes: 12 etappes tussen Wiesenfeld en Bad Karlshafen en 9 tussen Calw en Schönau.

Deze trajecten kunnen in beide landen zowel in groepsverband als individueel worden verkend. Plaatselijke toeristenbureaus bieden uiteenlopende programma’s aan.