Stolpersteine voor Joodse inwoners Vianen

Voorafgaand aan de plaatsing vond een herdenkingsdienst plaats in de voormalige synagoge aan de Bakkerstraat. Mevrouw Navah-Tehila, rabbi van de Joodse gemeente in Utrecht, las een gedicht voor. Leerlingen van christelijke basisschool De Rank zongen een lied en burgemeester Groeneweg legde uit waarom hij de plaatsing van de Stolpersteine zo belangrijk vindt. „Het zijn zichtbare littekens in de stad, zodat we nooit meer vergeten wat er gebeurd is.”

Volgens Groeneweg moet de samenleving van Vianen zich de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog en het trieste verhaal van de familie Salomon blijven herinneren. „Hoe snel vergeten we niet en maken we weer nieuwe wonden? We plaatsen deze Stolpersteine niet omdat ze mooi zijn, maar omdat het verhaal moet doorgaan.”

En het verhaal gaat door. Op- merkelijk genoeg kreeg het echtpaar Mozes en Alberdina Salomon-Van Zwanenberg aanvankelijk nauwelijks aandacht in Vianen. Dit jaar werden ze bij de plaatselijke dodenherdenking voor het eerst genoemd toen de lijst met Vianense slachtoffers van het naziregime werd voorgelezen. De kleine Joodse gemeenschap –in 1930 woonden er slechts 8 Joden in Vianen, dertig jaar eerder wa- ren dat er nog 68– kreeg in de loop van de oorlog te maken met de beperkende maatregelen van de Duitsers. In het voorjaar van 1943 werd de situatie onhoudbaar en besloten de Salomons te vluchten. Ze brachten hun bezittingen onder bij kennissen in Vianen en probeerden via Zuid-Nederland een goed heenkomen te zoeken.

Op 21 april kwamen ze in alle vroegte aan bij de grens met België. Daar zouden ze door een Belg verder worden geholpen. Dat mislukte. Mogelijk viel het echtpaar in de vreemde omgeving op of trokken hun reistassen de aandacht. Drie dagen later stonden ze als gedetineerden ingeschreven in een kamp in Mechelen.

Eind juli zaten de Salomons op transport naar Auschwitz. Op 2 augustus kwamen ze aan in het vernietigingskamp, een dag later werden ze vergast. Van de 1563 gedeporteerden die gelijk met de inwoners van Vianen op transport gingen, overleefden veertig personen de oorlog.

Lara Wagenaars van het christelijke Oosterlicht College las het verslag voor van een Joods meisje dat op transport werd gezet van Westerbork naar Auschwitz. „Heel emotioneel om haar verhaal voor te dragen. We zijn de laatste tijd op school zo met het onderwerp bezig geweest.”

Ook Madelief Helmhout van De Rank was onder de indruk. „Moeilijk om je voor te stellen dat dit echt is gebeurd. En ook dat het nog helemaal niet zo lang geleden is.” Leerlingen van De Rank legden na het plaatsen van de herdenkingsstenen een krans.

De Stolpersteine werden geplaatst door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. De stenen hebben een messing bovenkant waarop de namen en overlijdensdata van het echtpaar Salomon staan vermeld. In heel Europa liggen inmiddels 40.000 van deze herinneringsstenen.

Stolpersteine voor Joodse inwoners Vianen

Geschiedenis

RD.nl in uw mailbox?