Het is geen verrassing dat er een afvalprobleem in de oceanen is. Sterk vervuilde stranden en de enorme draaikolken vol plastic halen al regelmatig het nieuws. Maar dat is wat we aan de oppervlakte zien. Nu blijkt uit een studie door het Monterey Bay Aquarium Research Institute dat ook de oceaanbodem op grote diepte bezaaid ligt met zwerfvuil.

Voor hun onderzoek organiseerden de wetenschappers geen peperdure diepzee-expeditie; maar analyseerden ze videomateriaal dat al in het onderzoekscentrum voorhanden was – in totaal 18.000 uur aan video van de voorbije 22 jaar. Ze registreerden zo meer dan 1500 observaties van afval op plekken verspreid over de oceanen, maar concentreerden zich op de zeebodem in en rond de Baai van Monterey voor de kust van Californië, waarvan ze het meeste materiaal voorhanden hadden.

In de meeste gevallen –ongeveer een derde– gaat het om plastic, waarvan de helft plastic zakken, die erg gevaarlijk zijn voor het zeeleven omdat ze organismen en dieren kunnen verstikken. De tweede grootste groep afval bestaat uit metaal, in de meeste gevallen aluminium, staal of blik. Verder vonden de onderzoekers vooral touw, vissersmateriaal, glas en stof.

Uit de studie blijkt dat het afval niet gelijkmatig verspreid is over de bodem, maar dat het zich concentreert tegen de steile wanden van onderwaterkloven. Het afval bevindt zich vaak ook in de diepste delen van de kloven, meer dan 2 kilometer onder het wateroppervlak. Omdat het afval zich op dezelfde plaats bevindt als natuurlijke resten zoals hout en bladeren, gaan de wetenschappers ervan uit dat het afval van land afkomstig is, eerder dan van schepen.

„Ik was verrast zo veel afval te vinden in diepere wateren”, zegt hoofdonderzoekster Kyra Schlining. „We gaan er normaal niet van uit dat onze dagelijkse activiteiten het leven kilometers diep in de oceaan schade toebrengen.”

Dat het afval zich vooral op grote diepte verzamelt, is slecht nieuws voor het milieu. In de diepe wateren is de temperatuur immers vaak dicht bij het vriespunt, is er geen zonlicht en weinig zuurstof, waardoor bacteriën en andere mechanismen het moeilijk hebben om het afval af te breken. Een plastic zak of drankblikje kan er decennia onaangetast blijven.