Uit een rapport van het PBL blijkt dat consumenten verantwoordelijk zijn voor de helft van alle voedselverspilling, namelijk voor zo’n 1,4 tot 2,5 miljoen ton voedsel per jaar. In totaal wordt 20 procent van alle voeding verspild.

Bovendien is de productie van dat eten ook niet erg duurzaam: die is verantwoordelijk voor een kwart van de uitstoot van broeikasgassen en 60 procent van het „mondiale biodiversiteitsverlies”, aldus het PBL.

Onderzoekers hebben een aantal oplossingen om de consumptie van voedsel duurzamer te maken. Zo moeten consumenten anders gaan consumeren; als ze bijvoorbeeld de helft van hun vlees en zuivel laten staan, scheelt dat een kwart aan het landgebruik (de voetafdruk) van deze mensen. Ook moet de productie van eten efficiënter en zorgvuldiger, met bijvoorbeeld aandacht voor dieren en omgeving. Ook adviseren de onderzoekers om lokale en eerlijke producten te promoten.

De overheid zou daarbij het voortouw moeten nemen, aldus het PBL. Die moet duidelijke doelen stellen en afspraken maken met bedrijven en maatschappelijke groeperingen.

De onderzoekers benadrukken dat er wel degelijk geprobeerd wordt door bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties om het voedselsysteem duurzamer te maken, maar dat de verbetering tergend langzaam gaat. Dat komt vooral doordat mensen het niet met elkaar eens zijn wat de belangrijkste uitdaging is. „Voor sommigen betreffen hun zorgen gezondheid of dierenwelzijn, voor anderen een eerlijk inkomen voor boeren”, geeft het PBL een voorbeeld.

Ook speelt mee dat „de druk op kosten en prijzen weinig ruimte laten voor initiatieven”. Mensen kopen toch liever goedkoop, zo blijkt.