Als minister van Binnen­landse Zaken in het vorige kabinet was Ögmundur Jonasson een van de drijvende krachten achter een verbod op internetporno. Maar zijn partij Links-Groen kwam na de verkiezingen van 27 april niet terug in de regering. Daarmee is de komst van het verbod onzeker.

De nieuwe centrumrechtse regering ziet weinig in de plannen. Een woordvoerster van coalitiepartij Framso­knarflokkurinn benadrukt dat er van een wetsvoorstel geen sprake is. Ze belooft dat een van haar parlementsleden per mail een uitgebreide reactie zal geven. Die blijft uit.

Enigszins verbitterd laat Jonasson weten dat hij de strijd tegen onlineporno voortzet. „Het maakt niet uit welke kleur de regering heeft. Daarin zitten toch ook ouders die het beste met hun kinderen voor hebben?”

Want dit is het hoofdargument waar het hem om gaat: de bescherming van kinderen tegen porno. „Jongeren imiteren wat ze zien. Porno heeft een negatieve invloed op hun seksuele gedrag.”

Voor de feministische beweging staat er nog iets op het spel. De waardigheid van de vrouw is in het geding. En porno, zeker de gewelddadige uitwassen ervan, leidt tot seksueel geweld. Wetenschappelijk bewijs daarvoor ontbreekt, maar politie en hulpverleners zijn overtuigd van de link.

Dus geeft Jonasson het niet op. „Ik weet niet eens of het tot een voorstel komt. De discussie is gaande.” Eerst moet duidelijk worden wat de definitie van porno is, zegt hij. Zolang dat niet helder is, kan een eventueel verbod niet worden gehandhaafd.

De politicus stelde een commissie samen die bekijkt hoe kinderen beschermd kunnen worden tegen gewelddadige porno. Eerder sprak hij over filtering of het blokkeren van bepaalde websites. Ook wilde hij een verbod op het gebruik van IJslandse creditcards voor pornografie. Nu zegt hij nog niet te weten hoe een verbod technisch vorm moet krijgen.

Zijn plannen krijgen intussen de nodige kritiek. Smari McCarthy, directeur van het International Modern Media Institute (zie kader), noemt een verbod dubieus, onhaalbaar en niet effectief. Hij vergelijkt de plannen met censuur zoals in China, Iran en Noord-Korea. De IJslandse grondwet zou dat verbieden.

Ook Birgitta Jonsdottir, parlementslid voor de Piratenpartij, is fel gekant tegen een verbod. In een interview met de Süd­deutsche Zeitung zegt ze: „Kinderen bescherm je niet met filters. Ouders moeten op een gezonde manier met hun kinderen over computers communiceren.”

Het komt aan op de individuele verantwoordelijkheid, betoogt ze. „Ik wil niet dat de overheid mij behoedt voor zelfvernietiging. Ik wil relevante informatie, zodat ik mezélf kan beschermen. Het probleem, dat zijn wijzelf: internet is een weerspiegeling van onszelf.”

Jonasson kent de beschuldigingen. Ze maken hem boos. „Wat is er mis mee om onze kinderen te willen beschermen tegen hebzuchtige, agressieve kapitalisten? Als dat leidt tot paternalisme, dan ben ik ervoor.

Men wil toch niet beweren dat gewelddadige pornografie valt onder de vrijheid van menings­uiting. We willen de discussie over onlineporno voeren. Het zijn de zelfverklaarde voorvechters van de vrijheid van menings­uiting zelf die deze discussie proberen te verhinderen.”

Progressieve natie

De strijd tegen porno in IJsland heeft oude papieren. Al in 1869 werden de verspreiding en verkoop illegaal verklaard, op straffe van een boete of een halfjaar cel. Prostitutie werd in 2007 gelegaliseerd, maar onder leiding van de openlijk homoseksuele premier Johanna Sigurdardottir werd betalen voor seks in 2009 strafbaar gesteld. In 2010 kwam er een verbod op stripclubs.

Tegelijkertijd is IJsland voorvechter van totale internetvrijheid. Het International Modern Media Institute wil het land omvormen tot een vrijhaven voor klokken­luiders en journalisten. In 2010 steunde het voltallige parlement wetgeving die vergaande bescherming biedt voor vrijheid van meningsuiting en informatie.