Achter de stallen van Natuurderij Keizersrande van boerin Annette Harberink staan weilanden onder water. Haar koeien moeten het gras in deze landerijen kort houden. „Hoge vegetatie in de uiterwaarden houdt bij hoogwater de stroming tegen. En dat vertraagt de afvoer. Koeien zijn goedkopere beheerders van de uiterwaarden dan mensen.”

Harberink wist waaraan ze begon toen ze een jaar geleden de koeien voor het eerst de weilanden in stuurde. Eens in de dertig jaar zouden de weilanden onderlopen, zeiden boeren uit het gebied. „Dit is mijn eerste jaar en het is meteen raak.” Ongemakkelijk voor haar bedrijf nu de koeien gedwongen op stal staan, maar er zijn ergere dingen. „Boeren in Duitsland moeten grote delen van hun oogsten weggooien vanwege het hoge water.”

Regenprobleem

Het miljardenproject Ruimte voor de Rivier omvat vele maatregelen, waarvan die langs de IJssel er een is. Hoe uniek Nederlanders hun waterbeheer ook vinden, in Duitsland en Frankrijk leeft eveneens het besef dat rivieren een bedreiging vormen, zegt Heinz Peter Wierig van Rijnland-Palts. De Rijn trad in deze deelstaat begin juni buiten de oevers, maar de problemen bleven binnen de perken. „Geen evacuaties, geen ondergelopen steden.” Wel liepen veel weilanden onder water en werd bij Karlsruhe een waterstand bereikt die in vele decennia niet was voorgekomen. Duitsland kampt met een regenprobleem, zegt hij. „Het vele water dat in het Zwarte Woud en de Vogezen viel, kwam onze kant op. Het enige wat we kunnen doen, is doorgaan met de aanleg van grote retentiegebieden, waar het water naartoe kan worden geleid.”

Anders dan in Nederland gaat het in Duitsland vooral om bosgebied. Daaromheen worden dijken aangelegd. „Bomen moeten bestendig zijn tegen deze wateropvang. Hoe we waterbeheer en ‘natuurlijk’ boeren kunnen combineren, hopen we hier bij Deventer te leren”, aldus Wierig.

Industrie

Door klimaatverandering zullen de problemen in Duitsland de komende jaren toenemen, denkt Wierig. Bovendien is niet elke deelstaat zo ver als Rijnland-Palts. „Wij hebben momenteel acht van de tien te realiseren ‘polders’ klaar. Saksen-Anhalt wil dit ook gaan doen, maar die deelstaat is nog niet zo ver.” In Saksen-Anhalt moesten ruim een week geleden honderden mensen worden geëvacueerd, omdat het water van de Elbe door de straten van Maagdenburg stroomde. Maar niet alleen mensen moeten beschermd worden. „Langs de Rijn staat belangrijke industrie, zoals de fabrieken van Daimler-Benz. Ook dat moet beschermd blijven.”

Volgens Jean-Marie Stam, projectleider van Rijkswaterstaat, valt er ook voor Nederland veel te leren van de Europese waterbeheerders. „In Engeland bijvoorbeeld worden scholen veel meer bij projecten betrokken. Het besef van het gevaar van overstromingen is daar groter. Hier overstroomt het veel minder vaak, dus leeft het minder. Maar als het hier gebeurt, zijn de gevolgen vele malen ernstiger.”

Voor boerin Harberink zit er de komende weken niets anders op dan te wachten tot het water uit de uiterwaarden is verdwenen. „Dan ruimen we het slib op en mogen de koeien weer naar buiten.”