Professorin
Of het waargebeurd is, weet ik niet. Naar verluidt was er in de jaren zestig een hoogleraar die zijn college steevast begon met „mijne heren” en die daarmee doorging, ook toen het aantal vrouwelijke studenten gestaag toenam.
De studenten spraken af dat op een dag de mannelijke studenten thuis zouden blijven, en enkel de vrouwelijke zouden verschijnen. Zo gebeurde. Bij het desbetreffende college stapte de hoogleraar de zaal binnen, nam plaats achter de katheder en keek rond. Tegenover de aanwezige dames constateerde hij: „Ik zie dat er niemand is, dus ga ik maar weer.” En hij ging.
Gelukkig kan zoiets seksistisch nu echt niet meer. Al lijkt het wel terug te komen, nu van de tegenoverliggende kant. In de nieuwe statuten van de Universiteit Leipzig is namelijk niet langer sprake van mannelijke en vrouwelijke persoonsaanduidingen. Duitsers zijn daar doorgaans preciezer in dan Nederlanders en noemen zeer hoffelijk de dames het eerst. Studenten spreek je bijvoorbeeld aan als „Studentinnen und Studenten.” In Leipzig is dat kennelijk niet genoeg. Enkel de vrouwelijke vorm wordt nog gebruikt: Professorinnen of Studentinnen. De hoogleraar wordt dus Herr Professorin.
Een van de argumenten voor de wijziging is dat mensen zich bij „vijf professoren” al snel enkel mannen voorstellen, terwijl er misschien wel vier vrouwen bij zijn. Vrouwen mogen niet langer de uitzondering zijn, zeker niet aan de Universiteit Leipzig, waar in ieder geval de meeste studentes vrouwelijk zijn (ja, dat las u goed). Onder hoogleraren zijn de vrouwen nog in de minderheid, maar wie weet verandert deze taalkundige reformatie dat.
Als man word ik waarschijnlijk geacht deemoedig het hoofd te buigen vanwege eeuwenlange taalkundige onderdrukking van vrouwen. Bij dezen. En dat hoffelijke ”dames eerst” kan mogelijk onbedoeld als discriminerend en stigmatiserend worden ervaren.
Toch ben ik blij dat ik niet als ”Herr Dozentin” word aangesproken. Vooruit, laat dit een eye-opener zijn voor stereotiepen en machtsstructuren in de taal. Zeker voor de lezers van deze krant een belangrijk punt. Genoteerd. Maar per emancipatiedecreet laat zich dit niet veranderen. En zouden werkelijk meer meisjes (sorry voor het verkleinwoord!) nu denken: ik word hoogleraar? Hooglerares, bedoel ik. Het effect lijkt eerder averechts: je vestigt de aandacht op het man-zijn of vrouw-zijn, terwijl het zou moeten gaan om wat je kunt.
Ook praktisch is het lastig. Wat doe je als je een zaal vol mannelijke Studentinnen voor je krijgt? Besluiten dat er niemand is, en dus maar weer gaan?
