Rohani moet ayatollahs temmen
TEHERAN (ANP). De geestelijke Hassan Rohani heeft de presidentsverkiezingen verrassend gewonnen. De relatief gematigde Rohani is ondanks zijn beroep en innige verwevenheid met de heersers vrijdag toch de hoop geworden van miljoenen die menen dat Iran door de wereldvreemde geestelijkheid volkomen is vastgelopen.
Rohani is geen uitgesproken criticus van de man die Iran op de omstreden koers houdt, de Opperste Leider ayatollah Ali Khamenei. Hij is zelfs diens vertegenwoordiger in de nationale veiligheidsraad van het land en Rohani bekleedt meer hoge functies rond Khamenei.
Hij begon zijn carrière onder de roemruchte stichter van de ‘ayatollacratie’: Ruhollah Khomeini (1902-1989). Rohani is een dankbaar en loyaal kind van de Islamitische Revolutie van Khomeini. Die zadelde Iran op met het merkwaardige stelsel waarmee aartsconservatieve geestelijken over alles het laatste woord hebben. Veel Iraniërs hebben daar meer dan genoeg van, mede omdat het olierijke Iran economisch instort.
Rohani is de laatste jaren opgevallen, omdat hij als lid van het establishment dingen zegt waar de Opperste Leider van gruwt. Tijdens de protesten tegen de herverkiezing van president Mahmoud Ahmadinejad in 2009 vond Rohani bijvoorbeeld dat er vreedzaam gedemonstreerd mocht worden. Hij sprak zich voor de verkiezingen van vrijdag uit voor vrijlating van politieke gevangenen, burgerrechten, persvrijheid en goede banden met het Westen, inclusief de VS. Hij zei ook dat de ‘hardliners’ die zo graag de buitenwereld vertellen dat ze uranium verrijken, vergeten dat de Iraniërs verarmen.
Rohani werd in 1948 in Sorkheh, 160 kilometer ten oosten van Teheran, geboren. Hij kreeg zijn religieuze opleiding in de plaatsen Semnan, vlakbij Sorkheh en in Qom, het ‘Vaticaan’ van de sjiitische geestelijken. Later studeerde hij rechten in Teheran en in het Schotse Glasgow. Tijdens de revolutie was hij politiek actief in Europa tegen het shahbewind. Nadat Khomeini aan de macht was gekomen, werd Rohani parlementslid. Hij bekleedde hoge militaire functies in de oorlog met Irak (1980-1988).
Als gematigd figuur aan de top begon Rohani onder de hervormingsgezinde president Mohammad Khatami. Rohani bleek toen een welwillend onderhandelaar met westerse mogendheden over het nucleaire programma. Hij legde die functie na twee jaar neer in 2005 toen hij onenigheid kreeg met zijn nieuwe chef, president Ahmadinejad.
