President Joegoslavië-Tribunaal onder vuur
DEN HAAG (ANP). De Amerikaanse president van het Joegoslavië-Tribunaal, Theodore Meron, laat zijn oren hangen naar het militaire establishment van machtige landen. Ook oefent hij grote druk uit op mederechters van het VN-hof om hooggeplaatste officieren en functionarissen uit het voormalige Joegoslavië vrijgesproken te krijgen. Die spijkerharde beschuldigingen uit de Deense rechter Frederik Harhoff van datzelfde tribunaal in een brief aan vrienden.
De Deense krant BerlingskeTidende kreeg de brief in handen en publiceerde hem donderdag integraal op internet. Harhoff wijst in zijn schrijven op recente vonnissen van het VN-hof in Den Haag. De Kroatische generaals Gotovina en Markac, de chef-staf van het Joegoslavische leger Momcilo Perisic en de top van de Servische inlichtingendiensten Stanisic en Simatovic; allemaal werden ze vrijgesproken. De eerste drie in hoger beroep, na zware veroordelingen in eerste aanleg, de laatste twee meteen al.
„Tot najaar 2012 was er sprake van een enigszins vaste rechtspraktijk binnen het hof die stelde dat bevelhebbers verantwoordelijk waren voor oorlogsmisdaden die hun ondergeschikten hadden begaan in het voormalige Joegoslavië”, stelt de rechter. „Maar toen sloeg de Kamer van Beroep plotseling terug”, zo verwijst Harhoff naar de vrijspraak van Gotovina en Markac. Onder het mom van ‘ich habe es nicht gewusst’ ging niet veel later ook Perisic vrijuit.
„Men zou denken dat het militaire establishment in leidende landen (zoals bijvoorbeeld de VS en Israël) heeft gevoeld dat de praktijk van het tribunaal te dicht op de verantwoordelijkheden van het militaire opperbevel kwam.” De plicht om iets te doen tegen misdaden of - als die reeds begaan zijn - de verantwoordelijken juridisch te vervolgen, lijkt niet langer van kracht. Hoge bevelhebbers mogen alleen verantwoordelijk worden gehouden als ze ondergeschikten actief aanzetten tot het begaan van oorlogsmisdaden. Voorkennis van misdaden bij beklaagden moet nu concreet bewezen worden, stelt de Deen.
„Ik zit hier met een zeer onbehaaglijk gevoel dat het tribunaal van koers is veranderd onder invloed van druk van het militaire establishment in sommige dominante landen.” Harhoff laakt het optreden van Meron, hoewel hij toegeeft dat er vermoedelijk nooit bewezen kan worden dat de Amerikaan is beïnvloed door overheidsfunctionarissen.
Wel heeft hij geconstateerd dat de president enorme druk heeft uitgeoefend op rechters om tot vrijspraak te komen. Niet alleen in de Kamer van Beroep, maar ook in het proces tegen Stanisic en Simatovic, dat werd geleid door de Nederlandse rechter Alphons Orie. Het vonnis moest op tijd klaar zijn, maar het werd haastwerk, aldus Harhoff. „Dat had ik van Orie niet verwacht.”
Het tribunaal wilde donderdagavond niet reageren.
