Desondanks is het schokkend dat er op de islamitische scholengemeenschap Ibn Ghaldoun in Rotterdam een grootschalige fraude heeft plaats­gegrepen. Het blijkt dat de examenopgaven van vijftien verschillende vakken zijn gestolen uit de kluis waar ze tot de examenzitting worden bewaard. Drie leerlingen zitten vast op verdenking van diefstal.

Toch is maar de vraag of daarmee alle kwaad­stichters in het vizier zijn. Het is bijna niet voor te stellen dat deze jongeren de diefstal op eigen houtje hebben gepleegd. Deskundigen vragen zich inmiddels publiekelijk af of er ook geen (oud-)teamleden bij de fraudezaak zijn betrokken.

In de eerste plaats is het eigenlijk onvoorstelbaar dat er mensen op de scholengemeenschap werken die al sinds 2010 wisten dat een van de kluissleutels verdwenen was. Waarom heeft men daarin berust? Terwijl het toch zeer voor de hand ligt om heel snel een nieuw slot op de brandkast te zetten. Een kluis waarvan een sleutel een zwervend bestaan leidt, heeft immers feitelijk zijn functie verloren. Waarom is de nieuwe schooldirecteur bij zijn aantreden niet verteld dat een van de kluissleutels nog steeds niet was gevonden?

Nog klemmender is de vraag hoe het mogelijk is dat niemand van de schoolleiding de fraude heeft opgemerkt. Examenopgaven komen in gesloten, gesealde pakketten op school aan en worden in de kluis opgeborgen. De verzegelde pakketten mogen pas bij het begin van de examenzitting worden geopend, nadat ze zijn geïnspecteerd door ten minste twee getuigen. Hoe kan het bestaan dat er door niemand beschadigingen zijn opgemerkt?

Terecht dat de toezichthouder op de examens heeft besloten dat de leerlingen van de betrokken school hun werk opnieuw moeten doen. Er mag geen twijfel ontstaan over de waarde van diploma’s. Al is het besluit zeker een bittere pil voor de leerlingen die part noch deel hebben aan het schandaal. Hun ongeluk was dat ze te dicht bij de brandhaard van het kwaad zaten.

Nog iets anders is of alle examenkandidaten in ons land onder de fraudezaak moeten lijden. Dat laatste is feitelijk al gebeurd, ook al heeft het ministerie gisteren gezegd uit te sluiten dat alle leerlingen opnieuw de zweetlokalen in moeten. Het feit dat uitslagen later bekend worden gemaakt om elk risico op fraude uit te sluiten, geeft jongeren die wachten op het verlossende woord veel extra stress.

Weliswaar is het positief dat de examencommissie geheel onervaren is met fraudezaken van deze omvang, toch moet ze zich afvragen of de procedure die ze nu volgt niet te zwaar is. Te veel jongeren en hun ouders zijn al de dupe.