„Het tijdperk van UMTS begint vandaag”, aldus Van den Heijkant. Dat geldt echter alleen voor de vier bedrijven en organisaties die in de komende maanden het snelle mobiele datanetwerk gaan testen. De gewone consument moet nog even geduld hebben, tot medio 2004. En ook daarbij houdt Van den Heijkant een slag om de arm: „We introduceren het alleen op de markt als we voldoende vertrouwen hebben in de kwaliteit van het netwerk en in de telefoontoestellen. Die telefoons moeten in staat zijn naadloos over te schakelen van gsm naar UMTS, anders hebben consumenten twee verschillende toestellen nodig.

Om te toetsen of we dit kunnen halen, starten we nu vier pilots in de zakelijke markt en de publieke sector. Dat doen we niet met telefoons maar met laptops, voorzien van een insteekkaart voor UMTS.” Medewerkers van Siemens, Eneco, de gemeente Den Haag en het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam kunnen met hun laptop internetten, ongeacht of ze in een stadspark wandelen, door de Waalhaven varen of onder een zeildoek midden op de Coolsingel een elektriciteitsstoring verhelpen. De snelheid is 384 kilobit per seconde, te vergelijken met die van ADSL, en in theorie kan de snelheid omhoog tot 2 megabit per seconde. Het netwerk strekt zich nu uit over grote delen van Zuid-Holland.

KPN tilde de journalisten woensdag naar de dertigste verdieping van het World Port Center, maar de mist belemmerde het zicht over het uitgestrekte havengebied. De toren op de Kop van Zuid is de thuisbasis van mr. J. C. Lems, havenmeester van Rotterdam, die een kleine 100 kilometer vaarweg onder zijn hoede heeft. „Er komen hier per jaar 80.000 zeeschepen en 700.000 binnenvaartschepen. De verkeersdrukte gaat de komende tien jaar met 20 tot 30 procent omhoog, we verwachten in de toekomst schepen van 400 meter lang en tot 18.000 containers per schip. De logistieke afhandeling daarvan moet zo soepel mogelijk verlopen en de planning moet steeds scherper. Daarom moeten loodsen of kapiteins over alle informatie kunnen beschikken die we nu aan de wal hebben.”

Met behulp van UMTS kan het Gemeentelijk Havenbedrijf in de toekomst actuele driedimensionale bodemprofielen en walradarbeelden naar de schepen sturen, zelfs als ze nog 30 mijl uit de kust zijn, zodat ze hun route zo goed mogelijk kunnen plannen. Lems: „Er zijn reders die zeggen: Geef ons die data maar, dan kunnen we het verder zelf. Op den duur zullen we voor minder soorten schepen loodsen nodig hebben.”

De havenmeester wil met de nieuwe technieken ook de controles in het havengebied uitbreiden. „We zullen bijvoorbeeld onderwaterbeelden van schepen gaan maken om drugs op te sporen. Smokkelaars halen die er met onderwaterscooters af.”

Ook J. F. de Haas, bestuurder van Eneco Energie, verwacht dat UMTS tijdwinst betekent voor zijn bedrijf. „Als onze monteurs een storing moeten verhelpen, halen ze eerst op kantoor plattegronden en aansluitschetsen op. Die kunnen ze nu op locatie met hun laptop opvragen. Dat scheelt veel reistijd, zodat we klachten sneller gaan oplossen.”

Ook Siemens wil de servicemonteurs met dergelijke laptops uitrusten, zodat ze bijvoorbeeld vanuit de kop van een windmolen bouwtekeningen kunnen opvragen. In de gemeente Den Haag gaan de handhavingsteams met een UMTS-apparaat de straat op, om losse stoeptegels, kapotte straatlantaarns, vernielde zitbanken of verdwenen afvalbakken meteen te kunnen melden. Nu maken ze nog papieren notities, die ze aan het eind van de dag per fax of mail doorsturen. Ook hier moet UMTS de procedure versnellen en fouten voorkomen, zegt wethouder W. Stolte van Den Haag.

KPN investeert tot eind 2005 1,4 miljard euro in de uitrol van UMTS-netwerken, waarvan 1,1 miljard euro naar Duitsland.

Voor concurrent Vodafone begon het tijdperk van UMTS al een paar maanden geleden. Vodafone startte begin september een proef met de Technische Universiteit Twente om hartfilmpjes en andere medische informatie vanaf de plaats van een ongeluk door te seinen naar een ziekenhuis, zodat de patiënt na aankomst onmiddellijk behandeld kan worden.