De komende weken staan bij twee plaatselijke gemeenten ledenvergaderingen gepland, met op de agenda een stemming over het al dan niet verlaten van de Kerk van Schotland. Ten minste tien andere gemeenten overwegen een soortgelijke stap.

In juni is er bovendien een vergadering van evangelicale predikanten, georganiseerd door ds. Kenny Borthwick van de Holy Trinity Church in Edinburgh. De samenkomst staat in het teken van berouw en inkeer, gebed en het werken aan de „broodnodige reformatie van de kerk”, aldus de initiatiefnemer.

De meeste bezwaarde gemeenten en predikanten bevinden zich op de westelijke Schotse eilanden en in de Schotse Hooglanden. De gemeente van Kinloch op het eiland Lewis is de eerste waarvan de kerkenraad aangaf de Kerk van Schotland te willen verlaten.

Hoewel een grote uittocht tot nu toe uitbleef, is het niet voor het eerst dat predikanten of gemeenten de kerk verlaten vanwege het toelaten van homoseksuele predikanten. Nadat een gemeente in Glasgow in 2009 voor het eerst een homoseksuele predikant aanstelde, verlieten al zes predikanten en twee gemeenten de Kerk van Schotland.

Ds. Iain Murdo Campbell, de predikant van de gemeente in Kinloch, stelde vrijdag in dagblad The Scotsman dat de kwestie niet alleen draait om de toelating van homoseksuele predikanten, maar ook om de autoriteit van de Bijbel. „Als het Woord van God autoriteit heeft, en dat zou het moeten hebben, zou de vraag naar en het debat over het toelaten van homoseksuele predikanten niet eens ter tafel komen in bij de general assembly.”

De tweede gemeente die een vertrek overweegt uit de ”kirk”, zoals de Church of Scotland in de volksmond heet, is de Stornoway High Church, ook op het eiland Lewis. In 2011 stemde de gemeente ook al over het verlaten van de Kerk van Schotland. Toen koos een krappe meerderheid van de leden ervoor om te blijven.

Tijdens de vergadering van de general assembly vorige week besloot de Kerk van Schotland dat de geloofsbelijdenissen van de kerk, die geen ruimte bieden voor het toelaten van homoseksuele predikanten, ongewijzigd blijven. Er komt echter een regeling die het mogelijk maakt dat plaatselijke gemeenten een afwijkend standpunt innemen als het gaat om de aanstelling van praktiserend homoseksuele predikanten.

Een woordvoerder van de Kerk van Schotland zegt in dagblad The Scotsman „teleurgesteld” te zijn dat er gemeenten zijn die in zo’n „vroeg stadium” zich wil afsplitsen.

Ook vanuit de Free Church of Scotland, de grootste van de kleinere behoudende kerkverbanden in Schotland, is kritiek op het ”homobesluit” bij de Kerk van Schotland. De kerk hield vorige week haar eigen synodevergadering, gelijktijdig met die van de ‘grote broer’. Synodepreses ds. Iain D. Campbell onderstreepte tijdens de bidstond voorafgaand aan de synode nog eens hoe belangrijk het is dat een kerk zich laat leiden „door het Woord van God alleen.”

De Kerk van Schotland is een brede volkskerk, met ruim 400.000 leden. Een groot deel daarvan behoort tot liberale stromingen. In de Schotse Hooglanden en op diverse eilanden zijn echter ook veel behoudende gemeenten.

Het verlaten van de Kerk van Schotland is in veel gevallen voor gemeenten en predikanten niet eenvoudig, al was het alleen maar om praktische redenen. Predikanten raken in de regel zonder inkomen. Voor veel gemeenten dreigen bovendien slepende rechtszaken over de eigendomsrechten van het kerkgebouw.