Doorgaan uit liefde voor de muziek
Als klein kind maakte hij kennis met de piano. De vonk sprong over en de liefde voor het instrument groeide. Yoram Ish-Hurwitz besloot van pianospelen zijn beroep te maken. Het bleek echter geen vetpot.
Collega’s van hem overhandigden daarom dinsdag aan leden van de vaste kamercommissie voor cultuur een manifest waarin zij oproepen de bezuinigingen op kamermuziek terug te draaien.
In een geluidsdichte kamer neemt Ish-Hurwitz plaats achter zijn vleugel, een Steinway. Hij is zuinig op zijn topinstrument, dat nu twee weken op deze plaats staat. Een airconditioning en een luchtbevochtiger regelen het klimaat in de kleine ruimte.
Beheerst gaan zijn ranke vingers over de toetsen. Een korte passage uit een muziekstuk van Schubert volgt. Het is zijn dagelijks werk. Minstens zes uur per dag is de pianist één met zijn instrument. Repeteren voor het volgende concert. Een nieuwe mogelijkheid om zich kwalitatief te onderscheiden.
De muziek die de pianist van Israëlische afkomst maakt, behoort tot het genre kamermuziek. „Het woord zegt het eigenlijk al. Musici voeren kamermuziek uit in kleinere concertzalen. Het aantal instrumenten van een ensemble is beperkt. Meestal spelen de musici in een vaste samenstelling. Kenmerkend is verder dat een dirigent de grote afwezige is bij kamermusici.”
De 35-jarige Ish-Hurwitz legt uit dat het muziekgenre een geoefend oor vereist. „Kamermuziek is voor gevorderden en daarom niet voor iedereen toegankelijk. De waarde van concerten moet je leren inschatten.”
Kamermuziek voorziet in een behoefte. Vrijwilligers in het hele land zetten zich in om series concerten te organiseren, waarvoor zij kamermusici uitnodigen. Ish-Hurwitz: „Hierdoor is de laatste decennia een wijdvertakt netwerk ontstaan van kamerconcerten. En dat met beperkte subsidies. Dat is uniek in Europa.”
Twee problemen snijdt de pianist aan. „Voormalig staatssecretaris Van der Ploeg heeft wijzigingen doorgevoerd in de subsidieverstrekking. Vroeger was een grote pot beschikbaar die het Nederlands Impresariaat, de vroegere spil in de organisatie en financiering van kamerconcerten, beheerde. Nu is de subsidie in twee delen gehakt. De gemeente en provincie verlenen subsidies en er is een centrale pot. Probleem bij ambtenaren is dat ze vaak geen verstand hebben van muziek. En de centrale subsidiepot is goed gevuld, maar de criteria zijn zo strikt dat bijna geen enkel evenement in aanmerking komt voor een bijdrage.”
Een ander probleem ligt voor de hand. De overheid kort het cultuurbudget vanaf 2005 met 19 miljoen euro. De kaasschaaf treft ook de kamermusici. „Wij vallen in de muziekwereld een beetje tussen wal en schip en zijn daarom het kind van de rekening.”
Voor collega’s van Ish-Hurwitz was de maat vol. Dinsdag hebben enkele tientallen musici in Den Haag een manifest aangeboden aan de vaste kamercommissie voor cultuur. Het lied ”De kamermuziek die wordt groot”, op de melodie van een strijdlustig geuzenlied, zette het protest kracht bij.
De pianist uit Heerenveen ontbrak op het Binnenhof. „Geen tijd, ik studeer liever een aantal uur, zodat ik vrijdag een mooi concert kan geven.” Het streven naar perfectie zit diep bij de virtuoos. „Mijn publiek raken is de grootste uitdaging. Dat betekent dan bijvoorbeeld wel een uur extra repeteren op een loopje van enkele noten.”
Om het hoofd boven water te houden, zijn veel musici gedwongen om les te geven. Een instrument kopen kan alleen met hulp van een lening. „Als je rijk wilt worden, heb je als musicus een verkeerd beroep gekozen.” Ish-Hurwitz bevindt zich, in tegenstelling tot vele vakgenoten, in een luxepositie. Zijn vrouw is oogarts en kan met haar salaris in de dagelijkse behoeften voorzien.
Heeft kamermuziek nog wel toekomst? Ish-Hurwitz lacht: „De huidige puinhoop in subsidieland is een effectieve manier om kamermuziek de nek om te draaien. Uiteraard gaat dat geleidelijk. Maar we komen terecht in de situatie van de jaren zestig: minder podia, minder concerten en meer betalen.”
De pianist gaat door uit liefde voor het vak. Een groot project rond de negentiende -eeuwse musicus Franz Liszt slokt grote delen van zijn tijd op. Behalve voor de muziek draagt Ish-Hurwitz zorg voor de organisatie van een reeks concerten die volgend seizoen wordt gehouden. Met slechts een immaterieel doel voor ogen: de juiste snaar raken, van piano en publiek.