Opnieuw was het maandag twee keer raak. Gistermorgen werd in Huizen een pinautomaat opgeblazen. De politie zocht onder meer met een helikopter naar de daders. Ook in Utrecht sloegen criminelen toe. Daar vond met een gestolen auto een ramkraak plaats.

Tientallen keren probeerden criminelen de afgelopen maanden bij pinautomaten hun slag te slaan. Bij plofkraken gebruiken criminelen gas om het geldautomaat op te blazen. In het laatste kwartaal van vorig jaar vonden er 49 plofkraken plaats. In de eerste drie maanden van dit jaar waren het er 32, waarvan maarliefst 24 kraken in maart werden gepleegd. In het eerste kwartaal vorig jaar vonden er achttien plofkraken plaats.

Criminelen maken bij de kraken niet of nauwelijks geld buit, maar veroorzaken wel heel veel schade, zegt persvoorlichter Jelle Wijkstra van de Nederlandse Vereniging van Banken. Ook voor omwonenden is een plofkraak geen pretje. „Zo’n kraak gebeurt midden in de nacht. Mensen liggen te slapen en schrikken zich wezenloos. Alsof er een bom afgaat in je straat.”

Banken nemen diverse maatregelen om de krakers van pinautomaten de pas af te snijden, vertelt Wijkstra. Hij rept van een systeem van gasdetetectie dat plofkraken moet tegengaan. Een andere maatregel is om geld bij een explosie onbruikbaar te maken. Ook worden er bewakingscamera’s ingezet om misdadigers op te sporen. Er is al een systeem ontwikkeld waarbij de politie live mee kan kijken bij een geldautomaat.

Volgens Wijkstra zitten er criminele bendes achter de plof­kraken. Hij sluit niet uit dat burgers crimineel gedrag van de bendes vervolgens kopiëren. „Die lezen over een plofkraak en denken: Laat ik dat ook eens proberen.”

Duidelijk is volgens Wijkstra dat de aandacht van criminelen is verschoven van bankovervallen naar het kraken van geldautomaten. „Bankmedewerkers kunnen zelf niet bij grote sommen geld komen. Dat weten de criminelen kennelijk. Ze verleggen hun grenzen en gaan op zoek naar methoden waarmee ze denken wel geld binnen te kunnen halen.”

De politie geeft sinds eind vorig jaar meer prioriteit aan ram- en plofkraken, stelt Ron Looije, woordvoerder van de nationale politie. „Er is extra menskracht. De recherche werkt meer samen en informatie wordt sneller gedeeld.” Iedere regionale eenheid van de politie heeft een forensisch coördinator voor plof­kraken.

Over de plofkraken wordt door criminelen „echt nagedacht”, stelt Looije. „De daders deinzen er niet voor terug om er een pui uit te blazen.” Hij sluit niet uit dat bij die gewelddadige acties nog eens slachtoffers vallen.

Ron Looije hoopt op alertheid van de burgers, waardoor criminelen gepakt kunnen worden. „Het kan gebeuren dat er midden in de nacht mensen vanuit een auto naar een geldautomaat kijken. Dat kan om een voor­verkenning gaan. Laat burgers in zo’n geval niet schromen om bijvoorbeeld een kenteken aan de politie door te geven.”