”St. Augustine’s Golf Club”, meldt een rood-paarsgeblokt bord langs de weg richting Ramsgate. Even verderop een stenen zuil van een meter of 5 hoog. Ruim veertien eeuwen nadat de monnik Augustinus per schip op deze plek in Engeland aankwam, zijn dit de sporen van dat voor de Engelse kerk memorabele moment.

De stenen zuil mag dan van bescheiden formaat zijn, toch trekt het monument zo nu en dan belangstellenden, vertelt een woordvoerster van de golfclub. „We zijn er trots op dat juist onze golfbaan hier direct naast ligt. We richten ons op mensen uit de omgeving. De echte sterspelers vind je hier niet. De golfclub bestaat nog geen eeuw, maar de geschiedenis van deze plaats gaat veel verder terug.”

Aan de bar in het clubhuis ontstaat binnen enkele minuten een levendig gesprek over de Engelse kerkgeschiedenis. De golfers blijken verrassend goed op de hoogte. „Augustinus zorgde eigenlijk voor de derde introductie van het christendom op dit eiland”, vertelt een breedgesnorde man. „De eerste christenen waren Romeinen, die hadden hier in de 3e eeuw al kerken. Daarna kwamen de Keltische zendelingen uit Ierland, Wales en het eiland Iona. Maar Engeland is het meest beïnvloed door de kerstening na de komst van Augstinus.”

De secretaresse van de club zoekt ondertussen naarstig naar het jubileumboek dat de club 
enkele jaren geleden uitgaf, en dat meer informatie bevat over de locatie. Enkele minuten later blijkt dat de boeken op zijn. „Gelukkig is er ook veel op internet te vinden”, zegt ze met een glimlach.

Ebbsfleet, een gehuchtje op zo’n 20 kilometer afstand van Canterbury en niet ver van de veerhavens van Dover en Margrate, zou de kronieken niet eens gehaald hebben als hier niet 1616 jaar geleden een monnik uit Rome zou zijn aangeland. Deze geestelijke, Augustinus, een naamgenoot van de bekende bisschop van Hippo, herintroduceerde vanaf 597 het christendom in Engeland.

De stenen zuil in Ebbsfleet, tegenwoordig enkele kilometers landinwaarts gelegen, herinnert aan de plaats waar Augustinus aan land kwam. Het monument staat er pas sinds 1884. Het werd geplaatst door Granville George Leveson-Gower, een edelman die de betekenis van Ebbsfleet voor de Engelse kerkgeschiedenis wilde onderstrepen.

De zuil bevat afbeeldingen van Augustinus en zijn gevolg die de Engelse kust betreden. In de top is een kruis te zien. Vanaf deze plaats trok de monnik naar Canterbury, de stad waar tot op de dag van vandaag de belangrijkste bisschopszetel van de Anglicaanse Kerk te vinden is. De geschiedenis daarvan gaat al terug naar 597, omdat Augustinus kort na zijn aankomst door de paus van Rome werd benoemd tot de eerste aartsbisschop van het Angelsaksische eiland.

Als vertegenwoordiger van de kerk van Rome was Augustinus een heerser die onderwerping aan de macht van de paus vooropstelde. Zijn opstelling bracht hem in conflict met de Keltische kerk. Die erkende de macht van Rome niet. Het samenroepen van een gezamenlijke kerkvergadering bracht daarin geen verandering.

De laatste ontmoeting tussen vertegenwoordigers van de Keltische kerk en Augustinus was naar verluidt in 603 in Bristol. De kerkleiders stonden lijnrecht tegenover elkaar. Het tekent de spanning tussen Rome en de kerk in Engeland die veertien eeuwen later nog steeds niet verdwenen is.

In een vierdelige serie komen sporen aan bod van de vroege kerk in Zuidwest-Engeland. Vandaag het slot: Ebbsfleet.

Canterbury is zo ver niet

CANTERBURY. Sporen van de vroege kerk in Engeland zijn er in en rond Canterbury volop te vinden. Met de auto is het mogelijk om in één of twee dagen de belangrijkste plaatsen te bezoeken.

Voor Nederlanders is het graafschap Kent, waarvan Canterbury de hoofdstad is, bovendien een van de delen van het Verenigd Koninkrijk die het snelst te bereiken zijn. Vanaf Utrecht is het zo’n 400 kilometer rijden naar Canterbury. De veerdiensten die Duinkerken en Calais met Dover verbinden, bieden doorgaans aantrekkelijke tarieven voor een kort verblijf. Een retour binnen vier dagen met de auto kost slechts 49 euro.

Als uitgangspunt voor de kerkhistorische route kan de kathedraal van Canterbury dienen. Op loopafstand daarvan bevinden zich de ruïnes van de Petrus- en Pauluskerk en de Martinuskerk, de oudste kerk van Engeland. Richborough Castle (zie vorige aflevering) en Ebbsfleet zijn binnen een halfuur per auto bereikbaar vanaf Canterbury.