RefoRC is de afkorting van Reformation Research Consortium, de academische afdeling binnen Refo500 waar een groeiend aantal universiteiten en onderzoeksinstellingen aan deelneemt. Belangrijk onderdeel van RefoRC is de jaarlijkse conferentie die dit keer aan de Freie Universität in Berlijn plaatsvond. Na de conferenties in Zürich (2011) en Oslo( 2012) zette de lijn van een toename van deelnemers en lezingen zich voort, en ook de Nederlandse delegatie was weer gegroeid. De RefoRC conferentie blijkt in een behoefte te voorzien en vele deelnemers gaven aan blij te zijn met dit evenement dat in zijn soort uniek is in Europa. Er waren dit keer ook weer meer deelnemers uit Noord-Amerika. Zo ook Barbara Pitkin, hoogleraar aan de Stanford University in Californië, die speciaal voor deze conferentie naar Berlijn was gekomen. `RefoRC is voor mij een uitgelezen mogelijkheid met Europese vakgenoten in contact te komen en te blijven. Een dergelijke variatie aan wetenschappers en thema´s van verschillende Europese culturen tref ik alleen hier aan.´

Antropologie

De opzet van de RefoRC- conferentie is dat de plenaire lezingen een overkoepelend thema hebben, terwijl de shortpapers over elk onderwerp uit de zestiende eeuw mogen gaan. Het hoofdthema was dit keer de reformaties van de antropologie, dat wil zeggen de veranderingen in de visie op de mens die vooral als gevolg van de Reformatie optraden. Professor Slenczka van de Humboldt Universiteit betoogde dat met name Luther ervoor gezorgd had dat de mens in de theologie meer aandacht kreeg en dat deze verandering de brug kan zijn met het moderne denken waar de mens centraal staat. Vraag vanuit het publiek was wel of Slenczka wel voldoende rekening hield met het feit dat het bij Luther altijd gaat over de mens die gerechtvaardigd moet worden. De Berlijnse hoogleraar bleek zowel op dit punt als op andere punten een wetenschapper te zijn die openstaat voor tegenargumenten en bereid is zijn visie bij te stellen, een houding die in de wetenschap niet altijd gevonden worden. Anna Vind, hoogleraar in Kopenhagen, gaf in haar lezing de aanvulling op Slenczka door vanuit Luthers Psalmencommentaar weer te geven hoezeer bij Luther de schuld en verlorenheid, zowel als de geloofsstrijd van de mens weerkerende thema´s zijn. Zeer leerzaam en onderhoudend was de lezing van professor Johan Verberckmoes uit Leuven die uit een scala van bronnen voorbeelden gaf van de emoties die de veranderingen in de zestiende eeuw bij mensen veroorzaakten.

Kunst

De bijna 80 shortpapers ( lezingen van 20 minuten) die in parallelle sessies werden gehouden kenden een grote variatie. Zo gaf mevrouw Sukanya Dasgupta, hoogleraar Engels aan de universiteit van Calcutta, een analyse van een gedicht van Anne Vaughan Locke( 1534-1560) waarin alle elementen van Psalm 51 op reformatorische wijze aan de orde kwamen. Joke Roelevink en Fred van Lieburg gaven inzicht in de emotionele aspecten van de synode van Dordrecht en droegen zo bij aan een beter beeld van deze invloedrijke kerkelijke bijeenkomst. Naast onderwerpen als de Islam in de zestiende eeuw en de strijd over de predestinatie in de katholieke kerk in de zestiende eeuw, waren de vele bijdragen over kunstgeschiedenis opvallend. Een project van de universiteit Wroczlaw (Breslau) over de architectuur van protestantse kerkgebouwen in de 16e-18e eeuw trok veel belangstelling, maar dat gold ook voor lezingen over grafmonumenten en over katholieke bestrijding van een teveel aan beelden in de kerk. Simona Sala, conservator van het Reformatiemuseum in Genève, presenteerde de nieuwe website van ArtRefo, de afdeling binnen Refo500 waarin kunsthistorici en musea zich meer gericht met het thema kunst in de zestiende eeuw gaan bezighouden.

Interdisciplinair

Interdisciplinariteit is een begrip dat in de huidige academische wereld veel gehoord wordt. Het gaat dan om het benaderen van een thema vanuit verschillende disciplines zoals theologie, filosofie, rechtsgeschiedenis etc. Klaus Bergdolt, een bekende geleerde en deskundig op het gebeid van de geschiedenis van de geneeskunde, liet bijvoorbeeld zien hoe nieuwe ontwikkelingen op het gebied van medicijnen en behandelingen direct samenhingen met nieuwe theologische visies, maar ook met de opkomst van de steden en met meteorologische veranderingen in de zestiende eeuw. Dat onderzoek van de Reformatie alleen goed mogelijk is als niet alleen theologen en historici ernaar kijken werd in Berlijn wel weer duidelijk, evenals het belang van de inbreng van wetenschappers uit Oost-Europa en Azië. Geen wonder dat de deelnemers meteen de data noteerden voor de vierde RefoRC conferentie die in mei 2014 in Bologna gepland staat.