Hameeteman deed zijn uitspraken tijdens de opening van de expositie ”Ouddorpers in den vreemde” in de bovenzaal van het Ouddorpse Raad- en Polderhuis, vorige week.

De expositie, met veel wetenswaardigheden over Ouddorpers die in de 19e en 20e eeuw de grote oversteek maakten, is nog niet compleet. Aanvullingen zijn van harte welkom, zei de Ouddorpse dialectkenner Pau Heerschap, medesamensteller van de tentoonstelling.

„We hebben niet gestreefd naar volledigheid, maar we hebben wel geprobeerd om er een representatief geheel van te maken”, legde Heerschap uit. Niet alle geëmigreerde Ouddorpers zijn beschreven in de expositie, maar voornamelijk degenen die naar Amerika, Canada, Zuid-Afrika en Indonesië gingen.

Hameeteman, afkomstig uit Ouddorp, haalde in zijn toespraak persoonlijke herinneringen op aan geëmigreerde familieleden en andere bijzonderheden. Ook toonde hij aan de hand van cijfers aan dat de verschillende emigratiegolven een grote invloed op de Ouddorpse gemeenschap moeten hebben gehad.

Tussen 1880 en 1890 vertrokken er alleen al uit Ouddorp 500 mensen naar ”den vreemde”. Dit heeft ongetwijfeld grote gevolgen gehad voor de kleine dorpsgemeenschap, stelde hij. „Er was ook moed voor nodig om de oceaan over te steken. Mensen waren er vrijwel zeker van dat ze nooit meer voet op Ouddorpse bodem zouden zetten.”

Na de ontberingen van de weken durende overtocht waren de emigranten er allerminst zeker van dat ze werk zouden kunnen vinden. Evenmin of ze de medische keuring op Ellis Island in New York zouden doorkomen. Wanneer de Amerikaanse autoriteiten ziekten of andere zwakheden bij de nieuwkomers constateerden, werden die zonder pardon terug op de boot gezet.

Een groot deel van de Ouddorpers was echter al vlug gesetteld in Amerika en Canada. Zo zelfs dat ze hun namen aanpasten. Een familielid van Hameeteman, Jan Hameeteman, veranderde zijn naam in John Hamilton, een naam waar de familie in Ouddorp even trots op was als de man in kwestie.

De meeste emigranten vonden na hard werken hun thuis in den vreemde. Maar soms hadden zij te kampen met heimwee. Enkele families keerden weer terug naar Ouddorp, maar vertrokken na een paar jaar toch weer naar Amerika of Canada.

Inmiddels zijn vele generaties voorbijgegaan, maar blijven de familiebanden nog steeds merkbaar in bezoeken over en weer.

Destijds werden de contacten onderhouden door middel van briefwisselingen. Een aantal van deze brieven is te vinden op de expositie. Daarnaast zijn er afbeeldingen van de schepen waarmee de oversteek werd gemaakt, gebruiksvoorwerpen, formulieren, namenlijsten en veel foto’s, waardoor de emigranten een gezicht krijgen.

Gerard Tanis, wiens broer naar Canada is geëmigreerd, vertelt via een audiovisueel onderdeel in het dialect een verhaal waarin hij op humoristische wijze stilstaat bij de wederwaardigheden van de familie in zowel Canada als Ouddorp.

De expositie ”Ouddorpers in den vreemde” is tot en met september te zien op dinsdag (10.00-14.00 uur), donderdag en zaterdag (14.00-16.30 uur). In juli augustus zijn de tijden op donderdag en zaterdag 11.00-16.30 uur.