Als het aan staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) ligt, moeten ouderen en gehandicapten hiervoor een beroep doen op hun 35-jarige buurvrouw. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil nog een stap verder gaan: gemeenten moeten deze mensen kunnen verplichten om steun te zoeken bij familie en vrienden. Alleen zo kan het kabinet de bezuinigingen in de zorg halen.

Begrijpelijk, zegt directeur van de ouderenorganisatie ANBO Liane den Haan. Gemeenten stoppen al meer geld in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) dan ze ervoor krijgen en zien de bui al hangen als de langdurige zorg in 2015 wordt overgeheveld naar gemeenten. „Maar de VNG schuift het wel heel makkelijk af op mantelzorgers”, verzucht Den Haan. „Een buurvrouw of zoon kan nog wel leren hoe een steunkous aan moet en ook nog wel hoe een wond moet worden verschoond, maar medische dingen kunnen niet op hen worden afgeschoven.”

De ANBO pleit er vrijdag in de Tweede Kamer voor om in kleine wijkteams te werken die bij de ouderen en gehandicapten op bezoek gaan. „Sommige gemeenten doen dat al en besparen 20 procent op de zorgkosten. De VNG kan daarin een heel belangrijke rol spelen”, zegt Den Haan.

Deze aanpak is gunstig, omdat ouderen allemaal op dezelfde manier zorg krijgen. In de ogen van de ANBO loopt dat nu uiteen: in twee van de tien gemeenten gaat een wijkverpleegkundige op bezoek om te kijken welke hulp nodig is. In de overige acht schat een onvoldoende opgeleide medewerker van het Wmo-loket de zorgbehoefte telefonisch in, waardoor mensen vaak overbodige zorg krijgen. „Dat kost veel onnodig geld”, aldus de ANBO.

Maar misschien wel belangrijker is dat ouderen nu persoonlijke aandacht krijgen. „Wijkverpleegkundigen en thuiszorghulpen zijn de ogen en oren van, met name dementerende, ouderen. Naasten ontkennen in het begin vaak dat hun vader of moeder achteruitgaat en trekken hun handen er vanaf, omdat het een ver-van-hun-bed-show is”, zegt Anita Kuipers, die zich vrijdag hardmaakt voor de thuiszorg namens vakbondsgroep Wij Zijn de Thuiszorg van de Abvakabo.

Den Haan: „Het kabinet hinkt op twee benen. Mensen moeten langer thuis blijven wonen, maar worden door de bezuinigingen op de thuiszorg de verzorgingshuizen ingejaagd.”