Dit is grosso modo het beeld dat veel Nederlanders van Polen hebben. Sommige aspecten zijn niet onterecht. Polen –en andere Oost-Europeanen– zijn inderdaad oververtegenwoordigd in bepaalde afdelingen van de misdaad. De dronkenschap van jonge Poolse mannen is spreekwoordelijk.

Maar dat Polen pas de laatste jaren in Nederland komen, dat is met droge ogen echt niet vol te houden. Poolse migranten vinden al honderd jaar een nieuw thuis in Nederland, zo laat het boek ”Honderd jaar heimwee” duidelijk zien.

Officieel staan er nu zo’n 100.000 Polen ingeschreven bij de burgerlijke stand, maar naar schatting zijn er al zo’n 150.000 Polen in Nederland – dat is grofweg de helft van het aantal Turkse Nederlanders. En net als die laatsten kunnen ook de Polen sterke nationalistische gevoelens niet ontzegd worden. Vooral de Rooms-Katholieke Kerk is een invloedrijk instituut gebleken bij het versterken van de eigen identiteit.

Wie denkt dat de Polen die hier nu werken een tijdelijk verschijnsel zijn, dreigt bedrogen uit te komen. De ”mythe van de tijdelijkheid” noemen de auteurs van het boek dat. Het is niet aannemelijk dat iedere Pool straks weer teruggaat.

Dat is reden om zonder uitstel beleid te ontwikkelen dat voor de integratie van deze grote groep nieuwkomers kan bevorderen. Tot nu toe gebeurt dat nauwelijks, volgens de auteurs vooral vanuit de valse hoop dat de meesten hier toch tijdelijk zijn – zoals dat ook veel te lang is gedacht van gastarbeiders uit Turkije en Marokko. Die struisvogelpolitiek heeft de integratieproblemen alleen maar groter gemaakt.

Helaas worden grote vragen over een mogelijk nieuw multicultureel drama in dit boek niet echt beantwoord, terwijl die vragen echt niet uit de lucht gegrepen zijn. Maar goed, daar is dit boek ook niet voor. Het gaat vooral over de vraag wíé de Polen zijn. De auteurs brengen een aantal van hen dichtbij door levensverhalen te schetsen. Dan blijkt dat het eerst en vooral over mensen gaat die graag een goed leven willen; voor zichzelf en voor hun dierbaren. Dan blijken ze in hun motieven eigenlijk verrassend dicht bij de gewone Nederlander te staan.

Dat is de winst van dit boek: het brengt de gewone Pool dichterbij. Alleen wie zich realiseert dat het hier om mensen gaat zoals wijzelf, mag immers ook die andere, lastige vragen over een nieuw multicultureel drama stellen.

Boekgegevens

”Honderd jaar heimwee. De geschiedenis van Polen in Nederland”, Wim Willems en Hanneke Verbeek; uitg. Boom, Amsterdam; 2013; ISBN 978 94 6105 059 5; 349 blz.; € 24,90.