De CDA–minister lanceerde zijn idee woensdag onder druk van zijn Duitse collega Schily, die veel kritiek op de Nederlandse drugsbestrijding heeft. Volgens burgemeester H. Van Beers (CDA) van Roermond blijkt uit interregionaal overleg tussen Limburgse en Duitse gemeenten juist dat de Duitse grensgemeenten tevreden zijn met het huidige gedoogbeleid.

De gemeenten Nijmegen, Hengelo en Enschede benadrukken dat buitenlandse bezoekers van coffeeshops momenteel niet voor overlast zorgen. Voor hun inkomsten zijn de coffeeshops in Amsterdam en de grensstreek volgens de Bond van Cannabis Detaillisten (BCD) niet afhankelijk van buitenlanders.

„Zelfs in de zomermaanden is 70 procent van mijn klanten Nederlands", stelt de woordvoerder die zelf een coffeeshop uitbaat aan de Oudezijds Voorburgwal in de hoofdstad. Burgemeester Cohen van Amsterdam en met hem de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wilden nog niet reageren, zij wachten de plannen van het kabinet af.

Volgens de bond veroorzaakt een ledensysteem grote overlast op straat. „Dealers in harddrugs nemen de handel over", zegt een woordvoerder van de bond. De gemeenten Venlo en Nijmegen delen die vrees. De grensgemeente Venlo is bang voor een explosieve toename van illegale handel door drugsrunners.

Waarnemend burgemeester Lurvink van Heerlen zegt ook te vrezen dat de handel zich naar elders zal verplaatsen, wat minder controleerbaar is en tot allerlei uitwassen aanleiding zal geven. „Wil men voldoen aan de wens van Duitsland, dan is een oplossing om de handel en het gebruik van softdrugs in Nederland niet meer te tolereren. De vraag is of na dertig jaar geaccepteerd beleid, dit acceptabel is".

Een woordvoerder van coffeeshop Checkpoint in Terneuzen noemde de uitlatingen van Donner spierballentaal. „Je kunt in principe niemand een lidmaatschap weigeren omdat dat een vorm van discriminatie is. Verder wachten we het maar af, we hebben al vaker onder vuur gelegen."

Ook de gemeente Enschede wil niet op de plannen vooruitlopen maar een woordvoerder is benieuwd hoe de minister omgaat met de jurisprudentie. In 1994 bepaalde de rechtbank in Almelo dat coffeeshops softdrugs mogen verkopen aan drugstoeristen. De gemeente Hengelo probeerde dit via de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) te verbieden. De Hengelose coffeeshop Happy Days die toch verkocht aan Duitsers, werd gesloten. De rechtbank draaide de beslissing terug omdat een verbod discriminatie in de hand werkt.

Twee jaar later lanceerde het CDA een vergelijkbaar plan. De minister van Justitie, destijds Sorgdrager (D66), noemde een verbod praktisch onhaalbaar. Als tegenargument noemde ze destijds verder het ontstaan van extra overlast door de tussenhandel.