Het congres stemde voor een motie van de vroegere Iraanse vluchteling Sander Terphuis die stelde dat strafbaarstelling van illegaliteit leidt tot een inhumaan vreemdelingenbeleid. De motie riep partijleider Diederik Samsom en de Tweede Kamerfractie van de PvdA op om alles te doen om te zorgen dat een wet voor de strafbaarstelling van illegaliteit niet wordt aangenomen in de Tweede Kamer.

De partijtop had de motie afgewezen, omdat de PvdA moet staan voor zijn handtekening onder het regeerakkoord, waar het PvdA-congres vorig najaar overigens ook mee instemde.

Terphuis had in de toelichting bij de motie een emotioneel verhaal gehouden waarin hij vertelde dat hij - nadat hij in Nederland asiel had gevraagd - het asielzoekerscentrum in Friesland ontvlucht was omdat hij bang was daar opgepakt te worden door de politie. Als illegaal verbleef hij vervolgens enige maanden op wat hij noemde een onderduikadres.

Partijvoorzitter Hans Spekman zei dat hij het wetsvoorstel ook „gruwelijk” vindt en dat hij trots is dat alle PvdA’ers dat vinden. Maar dat neemt wat hem betreft niet weg dat het PvdA-congres vorig jaar november heeft ingestemd met het regeerakkoord en zich aan de afspraken wil houden.

Spekman wees op ontwikkelingen die de strafbaarstelling verzachten. De vreemdelingenbewaring moet beter, hulpverlening aan illegalen mag nooit strafbaar worden en mensen die buiten hun schuld niet kunnen terugkeren naar het land van herkomst moeten een verblijfsvergunning krijgen. „Ik poets niks weg van het rotte van dit voorstel, maar ik zie ook wat de Tweede Kamerfractie doet.”

Ondanks de oproep van Spekman werd de motie van Terphuis met overweldigende meerderheid aangenomen. Terphuis was blij na de stemming. „Dit is een signaal dat het echt speelt binnen de PvdA. Dit is ononderhandelbaar en raakt aan onze waarden en principes.”

Samsom

PvdA-leider Diederik Samsom kan niet voldoen aan de oproep van een overweldigende meerderheid van het PvdA-congres om zich tegen het strafbaarstellen van illegaliteit te keren.

In zijn speech voor het partijcongres in Leeuwarden zei Samsom dat hij aan het verzoek van het congres geen gehoor kan geven, omdat terugkomen op afspraken met de VVD een negatief resultaat kan hebben voor de andere afspraken die ook met de VVD zijn gemaakt over een humaner vreemdelingenbeleid.

Maar voor Samsom is er nog een reden. Hij gaf de VVD zijn woord, met toestemming van het PvdA-congres, dat in november met het regeerakkoord instemde. „En mijn woord als politiek leider staat. Ik kan niet voldoen aan uw wens mijn woord te breken. Ik strijd wel dag na dag voor datgene waar het ons allemaal om te doen is: een streng maar rechtvaardig vreemdelingenbeleid, gericht op een humane behandeling van kwetsbare mensen.”

Demonstratie

Zo’n 70 vluchtelingen demonstreren zaterdag in Leeuwarden voor het Expo WTC-gebouw waar de PvdA een congres houdt. De demonstranten liggen in slaapzakken voor de hoofdingang van het gebouw.

De vluchtelingen demonstreren omdat ze naar eigen zeggen door de overheid op straat zijn gezet. „Totaal rechteloos, zonder huis, zonder zorg, zonder enig vooruitzicht op menswaardig bestaan”, zeggen ze in een verklaring.

De demonstranten zijn uitgeprocedeerde asielzoekers van het Vluchthuis in Den Haag en de Vluchtkerk in Amsterdam. PvdA-voorzitter Hans Spekman kwam zaterdag nog even naar buiten om de boodschap van de vluchtelingen aan te horen.