Bussemaker en Dekker willen voortaan naar de rechter kunnen stappen om bestuurders weg te sturen, die de kwaliteit van het onderwijs laten versloffen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij vergelijkbare gevallen als de inmiddels omgevallen onderwijskolos Amarantis. Maar ook bij basisscholen die jaar in jaar uit slecht functioneren, kan een gang naar de rechter een oplossing zijn, denken de bewindslieden.

Het wegsturen van bestuurders of toezichthouders is een uiterst middel. Bussemaker en Dekker hopen dat er een preventieve werking uitgaat van de strenge sancties. Ook vertrouwen ze erop dat scholen aan de slag gaan om excessen, zoals bij Amarantis, Codarts en Inholland, voortaan te voorkomen. Bovendien gaat de Inspectie van het Onderwijs het toezicht uitbreiden, zodat problemen eerder aan de oppervlakte komen.

Daarom moeten besturen de komende tijd deskundiger worden op het gebied van financiën, onderwijs en leiderschap. Er moet een stevigere medezeggenschap komen voor leerlingen en ouders. En benoemingen in de raad van toezicht en van bestuurders moeten niet meer via het ‘old boys network’ maar transparant, vinden Bussemaker en Dekker. Pas als dat allemaal niet helpt, willen de bewindslieden zelf ingrijpen.

Overigens moeten ook interne toezichthouders aansprakelijk gesteld kunnen worden als ze er een rommeltje van maken. Volgens Bussemaker en Dekker is dat niet eenvoudig, omdat de rechter hoge eisen stelt. Maar ook in dit geval gaat het enkel om een uiterst middel, schrijven ze.

De plannen komen in een wetsvoorstel te staan, dat in de zomer van 2014 naar de Tweede Kamer kan worden gestuurd.