Prof. dr. Stefan Paas, bijzonder hoogleraar kerkplanting en kerkvernieuwing in een seculiere context aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, deed onderzoek naar de invloed van zendingsbewegingen uit de Verenigde Staten, Afrika en Australië op het christendom in Europa. Hij sprak daarover op de conferentie ”Neo-Calvinism and World Christianity”, woensdag en donderdag in Princeton in de VS.

De aanwezigheid van Amerikaanse zendelingen in Europa was volgens prof. Paas alleen al belangrijk om de Europeanen te laten wennen aan hun nieuwe status als zendingsveld. Ook leerden ze Europese christenen hoe zij kerken moesten planten.

Het neopentecostalisme –een pinksterstroming waarin onder meer ”health and wealth” (gezondheid en voorspoed) centraal staan: als iemand iets weggeeft aan 
God, meestal geld, zal hij of zij dat veelvoudig oogsten– is wereldwijd de invloedrijkste en snelst groeiende christelijke beweging, stelde prof. Paas. Afrikaanse pinksterchristenen komen naar Europa met een duidelijk zendingsdoel: er is een opwekking nodig. Tot nu toe hebben Afrikaanse kerken niet veel missionair succes. Blijkbaar is er een enorme kloof tussen Europeanen en deze christelijke immigranten uit het zuiden. Europeanen zullen deze definiëren in culturele termen, Afrikanen zullen de sociaaleconomische en raciale dimensies benadrukken.

De belangrijkste bijdrage van Afrikaanse zendelingen is misschien wel dat ze de secularisatie ondergraven, aldus de christelijke gereformeerde hoogleraar. Het christendom is op een nieuwe manier in de samenleving aanwezig: gekleurd, overwegend jong en vitaal. „Het zou best kunnen dat nieuwe generaties Europeanen, die minder worden beheerst door anticlericalisme en die meer gewend zijn aan een multiculturele samenleving, dit type religiositeit serieuzer zullen nemen.”

De invloedrijke Hillsongchurch uit Australië is bekend om haar gebeds- en aanbiddingsbijeenkomsten. Wat de kerk echter mist, aldus prof. Paas, is een duidelijke visie op hoe de wereld veranderd moet worden en welke concrete obstakels er liggen. „We kunnen in een volle zaal zingen dat we ”history makers” en ”planet shakers” zijn, dat we geschiedenis schrijven en de wereld in beweging brengen, maar dat is iets anders dan buiten de kerkmuren gezonden zijn.”

Zendingsbewegingen komen overal vandaan, maar de feitelijke boodschap niet. Bepalend zijn nog altijd de plaatsen waar de media zitten, waar het geld vandaan komt, waar men Engels spreekt. Het wereldwijde christendom wordt misschien eenvormiger dan weleens wordt gedacht, aldus de hoogleraar. „Een Coca-Colachristendom, om het zo te zeggen.”

De spanning tussen een geïndividualiseerde levensstijl en de klassieke christelijke moraal is een belangrijk onderwerp in de praktijk van het zendingswerk in een westers land. „Het is een probleem dat mij zorgen baart en waarover ik graag met andere zendelingen van gedachten wissel.”