Dat bevat vooral afspraken over de arbeidsmarkt. Aangekondigde hervormingen in onder meer WW en ontslagrecht worden uitgesteld of afgezwakt. De geplande bezuinigingen voor volgend jaar van 4,3 miljard gaan tot augustus in de ijskast. Het kabinet hoopt dat de economie de komende maanden aantrekt, zodat ze niet meer nodig zijn.

De reacties in de oppositie zijn tot dusver zeker niet onverdeeld positief. Partijen als D66 en CDA vinden dat het kabinet allerlei dossiers te veel voor zich uitschuift. Zij zullen woensdag nog geen finaal oordeel geven, hebben ze al laten weten.

Het standpunt van de oppositie is wel belangrijk voor het kabinet, omdat het in de Senaat geen meerderheid heeft.

Polderen en polariseren

SGP-leider Kees van der Staaij verwijt het kabinet dat het op materiële zaken wel aan het polderen is, maar op immaterieel gebied polariseert. Het kabinet sluit een sociaal akkoord in de polder, maar de coalitie en partijen als D66 zoeken tegelijk de confrontatie met christelijke partijen door het gewetensbezwaarde trouwambtenaren moeilijk te maken en door het verbod op godslastering af te schaffen.

Van der Staaij zei dat woensdag in het Kamerdebat. „Polderen en polariseren gaat niet goed samen. Ook immaterieel moet het kabinet meer de polder zoeken”, zei hij.

De steun van de SGP kan voor groot belang zijn voor het kabinet, om een meerderheid voor de eigen plannen in de Senaat te krijgen. De SGP hielp - samen met D66 en de ChristenUnie - het kabinet ook aan een meerderheid in de Eerste Kamer bij het woonakkoord.

D66-leider Alexander Pechtold wilde van Van der Staaij weten of zijn oproep om niet te polariseren een dreigement was in de richting van het kabinet. De SGP-leider ontkende dat en noemde het een positief appel, ook gericht aan D66. Die partij is een van de aanjagers bij het verbod op godslastering en de aanpak van trouwambtenaren die geen homostellen willen trouwen.

Duidelijkheid

Er moet snel duidelijkheid komen over het extra bezuinigingspakket voor 2014. Fractieleider Arie Slob van de ChristenUnie heeft het kabinet woensdag opgeroepen op korte termijn afspraken daarover te maken met de oppositiefracties. Zijn partij is bereid tot overleg.

Overeenstemming met de oppositie is nodig omdat het kabinet in de Senaat afhankelijk is van de steun van deze partijen. De regeringsfracties VVD en PvdA hebben daar geen meerderheid.

Het kabinet besloot in het sociaal akkoord de bezuinigingen van 4,3 miljard euro voor 2014 voorlopig van tafel te halen en in augustus opnieuw te bekijken of ze nodig zijn. Volgens Slob mogen ze niet zo lang boven de markt blijven hangen.

Jojobeleid

D66-leider Alexander Pechtold heeft woensdag uitgehaald naar het ‘jojobeleid’ rond het sociaal akkoord. Daarin staat dat dat de extra bezuinigingen van 4,3 miljard voor 2014 van tafel zijn. Maar volgens VVD-fractieleider Halbe Zijlstra en minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën zijn de bezuinigingen allerminst van de baan, constateerde de D66-leider woensdag in het debat over het sociaal akkoord.

Ook op andere terreinen, zoals de WW en de pensioenen, is het sociaal akkoord van kabinet, werkgevers en werknemers volgens Pechtold niet duidelijk.

D66 kan het akkoord vooralsnog dan ook niet steunen. Eerst moeten de doorrekeningen van het Centraal Planbureau van de effecten meer helderheid verschaffen. Die komen in juni beschikbaar.

GroenLinks-fractievoorzitter Bram van Ojik stelde dat de ‘voodoo-economie’ bezit heeft genomen van het Torentje, de werkkamer van premier Mark Rutte. „Ga naar het café en geef een rondje, dan halen we de 3 procent en kunnen de bezuinigingen in de nieuw aangeschafte ijskast”, zo kenschetste Van Ojik de oproep van Rutte om niet te somberen en te gaan consumeren.

Maar zo werkt het niet, voegde hij er aan toe. Het kabinet moet van hem nu besluiten dat er in september niet alsnog bezuinigd wordt.

Loze woorden

Premier Mark Rutte wil het vertrouwen in de economie herstellen, maar komt niet verder dan „loze woorden en onnozele oproepen om auto’s te kopen en naar het café te gaan. Dat is een regelrechte aanfluiting.”

SP-leider Emile Roemer heeft dat woensdag gezegd in het debat over het sociaal akkoord. „Nieuw vertrouwen bereik je niet met woorden, maar met daden”, zei Roemer. Zolang de coalitie van VVD en PvdA blijft vasthouden aan de EU-norm dat er volgend jaar een begrotingstekort moet zijn van maximaal 3 procent, is de kans levensgroot dat er volgend jaar toch flink extra bezuinigd wordt. „Dat doet het vertrouwen dat de premier zegt te willen volledig teniet”, zei Roemer.

De SP is overigens wel tevreden over onderdelen van het sociaal akkoord, zoals het aanpakken van de uitwassen in het flexwerk.

Straal voor de gek

PVV-leider Geert Wilders vroeg zich woensdag af of Rutte wellicht paddo’s of spacecake had gegeten toen hij mensen opriep om de economie te stimuleren. Rutte deed die oproep nadat het sociaal akkoord was gesloten.

Volgens Wilders houdt de premier mensen „straal voor de gek”. „Hij staat te roepen: koop dat huis, koop die auto. Maar waarmee dan? Het kabinet pakt mensen het geld af.”

Wilders noemt het sociaal akkoord een wassen neus en hij denkt dat de nullijn voor personeel in de zorg in augustus gewoon weer op tafel ligt. Wijzend op de peilingen en de afnemende steun voor VVD en PvdA daarin, stelt hij dat het vertrouwen weg is. „Het volk van Nederland beseft wat premier Rutte niet beseft: niemand gelooft hem nog.”

Herleven

Als de economie niet aantrekt en het geraamde begrotingstekort voor 2014 niet daalt onder de 3 procent, „herleeft” het opgeschorte bezuinigingspakket van ruim 4 miljard euro geheel of gedeeltelijk. PvdA-leider Diederik Samsom zei dat woensdag in het Kamerdebat over het sociaal akkoord.

Het kabinet stelde begin maart een pakket bezuinigingen op dat het begrotingstekort in 2014 weer onder de 3 procent moet brengen. Dat pakket staat als gevolg van afspraken met werkgevers en werknemers voorlopig in de ijskast.

Bezuinigingen

VVD-fractieleider Halbe Zijlstra noemt de kans niet groot dat extra bezuinigingen volgend jaar achterwege kunnen blijven. Hij verwacht dat het kabinet daar in augustus alsnog toe zal moeten besluiten. Hij sluit zelfs niet uit dat er meer bezuinigd moet worden dan de 4,3 miljard euro die het kabinet eerder noemde, zei hij woensdag in het debat over het sociaal akkoord in de Tweede Kamer.

Het kabinet heeft in het sociaal akkoord met vakbonden en werkgevers de extra bezuinigingen van 4,3 miljard in de ijskast gezet. Maar de VVD houdt onverkort vast aan de EU-afspraak dat het overheidstekort volgend jaar hooguit 3 procent mag bedragen. Blijkt in de zomer dat het hoger uitvalt, dan zal er bezuinigd moeten worden, onderstreepte Zijlstra.

De VVD’er is „zeer bereid” om al eerder met de oppositie te praten over de aanvullende bezuinigingen. „De deur staat altijd open.” Hij onderstreepte wel dat de overheid op te grote voet leeft en dat de uitgaven dus omlaag moeten. Van nieuwe lastenverzwaringen als alternatief voor bijvoorbeeld de nullijn in de zorg kan wat hem betreft geen sprake zijn.

Zijlstra is blij dat er een sociaal akkoord ligt. Weliswaar bevat dat niet louter punten waar de VVD blij mee is, maar bij compromissen kun je nooit volledig je zin krijgen, aldus de liberale fractievoorzitter.