Op de foto’s zijn verdachten van al-Qaida en de Taliban te zien met oordoppen, oog- en mondkappen en wanten aan. In de Britse pers is opschudding ontstaan over de behandeling van de gevangenen, onder wie drie Britten. Het boulevardblad The Mail zette de vetgedrukte kop ”Gemarteld” boven een van de foto’s en schreef dat de zintuigen van de gevangenen werden geblokkeerd om hen plooibaarder te maken in verhoren.

Straw verklaarde te zullen laten navragen onder welke omstandigheden de foto’s genomen zijn. „De Britse regering vindt dat de gevangenen, ongeacht hun status, humaan behandeld moeten worden en in overeenstemming met de internationale wetgeving”, aldus de minister. „We hebben dit altijd duidelijk gemaakt en de Amerikanen delen deze mening.”

Een woordvoerder van het Amerikaanse leger, Robert Nelson, zei zondag in Guantánamo Bay dat de gewraakte foto’s zijn genomen vlak nadat de gevangenen uit Afghanistan waren gearriveerd in een vrachtvliegtuig. De muts en de wanten die de gevangenen droegen waren bedoeld om hen tegen de kou in het vliegtuig te beschermen, de oogkappen waren een veiligheidsmaatregel die getroffen werd tijdens het begeleiden van de gevangenen naar hun cellen en een medisch onderzoek.

Een woordvoerder van de Britse premier, Tony Blair, benadrukte dat de gevangenen zeer gevaarlijk zijn, iets wat de premier ook al had gezegd ter verdediging van de VS.

In Guantánamo Bay zijn vertegenwoordigers van Groot-Brittannië en het Internationale Rode Kruis om de behandeling van de gevangenen te onderzoeken. Vertegenwoordigers van de Verenigde Naties en mensenrechtenorganisaties betwijfelen of de Verenigde Staten de mensenrechten van de gevangenen respecteren. Amnesty International maakte zondag opnieuw bezwaar tegen de wijze waarop de Amerikanen hun gevangen op Cuba behandelen. „Er is geen duidelijke reden voor deze maatregelen, behalve dat het pogingen zijn de gevangenen te kleineren”, aldus Jim West van Amnesty International. Een andere mensenrechtengroep zegt dat gevangenen gedesoriënteerd kunnen raken doordat ze niets kunnen zien, ruiken of voelen. Ze zouden zelfs hallucinaties kunnen krijgen.

De Amerikaanse regering noemt de gevangenen ”onwettige strijders” of ”gedetineerden” in plaats van krijgsgevangenen, om niet aan de Geneefse conventies voor krijgsgevangenen te hoeven voldoen. Volgens die conventies moeten krijgsgevangenen op dezelfde wijze berecht worden als Amerikaanse soldaten. De VS zijn echter van plan de gevangenen voor speciale militaire tribunalen te brengen.

„De juridische status is niet slechts een academische kwestie, het is een kwestie van leven en dood”, aldus Avner Gidrone van Amnesty International in Londen. Volgens hem zal de berechting van de gevangenen door militaire tribunalen vrijwel zeker de doodstraf opleveren en zal de rechtsgang niet aan de internationale normen voldoen.

De Amerikaanse minister van Defensie, Donald Rumsfeld, zei in Washington dat de gevangenen „ongetwijfeld” een humane behandeling krijgen die in overeenstemming is met de Conventies van Genève. Rumsfeld zei niet te weten waar de negatieve berichten vandaan komen, maar wel dat zij niet op feiten berusten. „Zij ontvangen uitstekende medische zorg, driemaal per dag maaltijden waarbij rekening wordt gehouden met hun culturele achtergrond, zij mogen hun godsdienst uitoefenen -iets waar zij anderen geen ruimte voor boden-, zij worden schoon gekleed en zijn droog en veilig”, aldus Rumsfeld.

De Amerikaanse brigadecommandant Mike Lehnert vertelde zaterdag dat een van de gevangenen een militaire politieman in zijn arm had gebeten toen hij naar een andere cel werd gebracht. De man beet echter niet door.

Zondag zijn nog eens 34 gedetineerden uit Afghanistan in Guantánamo Bay gearriveerd, onder wie zich volgens bronnen zes Algerijnen zouden bevinden. De Algerijnen zouden in de Afghaanse stad Kandahar aan boord van het toestel zijn gestapt. Volgens de Bosnische autoriteiten zijn het verdachten van terrorisme die geen banden onderhouden met het al-Qaida-netwerk. Hun aankomst bevestigt de indruk dat de Amerikanen de basis op Cuba willen gebruiken om allerlei verdachten van internationaal terrorisme vast te zetten.

De Cubaanse minister van Defensie, Raul Castro, heeft gezegd dat zijn land bereid is met de Verenigde Staten samen te werken op velerlei gebied, zeker ook in de strijd tegen het terrorisme.

Castro herhaalde dat de aanwezigheid van al-Qaida- en Taliban-gevangenen op de Amerikaanse basis geen gevaar vormt voor de Cubaanse binnenlandse veiligheid en benadrukte nogmaals dat zijn regering geen extra veiligheidsmaatregelen op stapel heeft staan.

Mochten gevangenen onverhoopt weten te ontsnappen en de met prikkeldraad afgeschermde grens met Cuba weten te passeren, dan zullen zij worden gearresteerd en overgedragen aan de Amerikaanse militaire autoriteiten, zo beloofde Castro. De minister voegde daaraan toe dat het, gezien de maatregelen die de Amerikanen hebben getroffen om ontsnapping te voorkomen, heel onwaarschijnlijk is dat gedetineerden zullen weten uit te breken.