In de Prinsjesdagbrief die de minister ter toelichting op zijn begroting aan de Kamer heeft gestuurd, schrijft Kamp dat „aan de bezuinigingen op Defensie vooral financiële redenen ten grondslag liggen.” Desondanks snoeit hij niet in het wilde weg, maar heeft de bewindsman een duidelijk doel voor ogen. De krijgsmacht moet zich in de toekomst vooral richten op „kwalitatief hoogwaardige eenheden die geschikt zijn voor het uitvoeren van een militaire operatie op relatief grote afstand van de thuisbasis.”

De omstandigheden in de wereld zijn veranderd, stelt Kamp vast. De verdediging van Nederland is niet meer de eerste prioriteit. Veel belangrijker is volgens hem deelname aan vredesmissies. Ons leger moet daar binnen het kader van de NAVO en de EU een bijdrage aan leveren, vindt de minister. Daarbij past een „nagenoeg volledig parate krijgsmacht, die overal ter wereld snel inzetbaar is.”

Verder weet Kamp zich gebonden aan internationale afspraken. De NAVO en de EU hebben lijstjes gemaakt met overschotten en tekorten bij de legers van de leden. Kamp wil daarom bezuinigen op de overschotten, zodat hij kan investeren in eenheden waaraan een tekort is.

De VVD-Tweede-Kamerfractie deelt Kamps visie. Defensiewoordvoerder Van Baalen is echter niet gelukkig met de aanleiding voor de bezuinigingen. Die is volgens hem „niet het aanpassen van de krijgsmacht aan veranderende omstandigheden, maar het verwerken van de opgelegde bezuinigingen.” Kamp pakt dat overigens wel goed op, vindt Van Baalen. „De minister snijdt dieper dan begrotingstechnisch strikt noodzakelijk is om meer te kunnen investeren. Dat is verstandig. Hij maakt zo van de nood een deugd.”

Bestuurskundige dr. J. Colijn van de Rotterdamse Erasmus Universiteit vindt dat Kamp „niet een heel duidelijke visie heeft.” Dat komt volgens hem omdat de minister „zaken te veel in elkaars verlengde ziet liggen.” De verdediging van ons eigen land is nog steeds nodig, maar daarvoor is een andere krijgsmacht nodig dan voor taken overzee, betoogt Colijn. „Er kunnen terroristische aanslagen komen in Nederland, mijnen worden gelegd in de havens en ons land kan doelwit zijn van ballistische raketten.”

Om ons daartegen te beschermen, zijn bijvoorbeeld Patriot-raketten nodig. „Voor taken overzee heb je daarentegen meer aan een mariniersbataljon”, schetst de bestuurskundige.

Kamp zegt zich bij de bezuinigingen te richten op de lijstjes met overschotten en tekorten van de NAVO en de EU. „Daarin is hij niet consequent”, aldus Colijn. „Hij schrapt de marinepatrouillevliegtuigen, waaraan de NAVO behoefte heeft, en houdt de onderzeeboten, waarvan er te veel zijn.”

LPF-fractieleider Herben, voormalig defensievoorlichter, vermoedt dat hier financiële redenen achter zitten. „Kamp kijkt vooral naar wat veel geld kan opleveren bij sluiting of verkoop. Sluiting van vliegbasis Valkenburg en opheffing van de Orions levert meer op dan het afstoten van onderzeeërs.”

Bij alle grote bezuinigingen geeft Kamp als belangrijkste reden dat er nu eenmaal moet worden bezuinigd, stelt de LPF’er. „Dat heeft natuurlijk niets met een visie te maken.”

Het gebrek daaraan is terug te leiden tot het ontbreken van een gedegen analyse van de veiligheidssituatie in de wereld, denkt generaal-majoor der mariniers b.d. C. Homans. De onderzoeker van Instituut Clingendael meent dat Kamp een andere invulling aan de bezuinigingen had kunnen geven. „De NAVO en EU krijgen nieuwe lidstaten, met veel landstrijdkrachten. Je zou kunnen betogen dat Nederland zich daarom meer moet richten op de luchtmacht en de marine.”

Homans wijst daarnaast op de grondwettelijke bepaling dat de krijgsmacht er is voor bevordering en handhaving van de internationale rechtsorde. VVD’er Van Baalen sluit zich daarbij aan. Hij vindt dat er daarom geld van Ontwikkelingssamenwerking naar Defensie moet. „We weten niet hoe we het geld voor ontwikkelingssamenwerking nuttig moeten besteden.” Tegelijkertijd besteedt Nederland naar NAVO-maatstaven te weinig geld aan Defensie. Zodra betere economische tijden aanbreken, moet Kamp daarom het budget voor de krijgsmacht voor het eerst in jaren verhogen, concludeert Van Baalen.