Met de kabeljauw gaat het zo slecht dat de vangst moet worden gestopt. Maandag hebben internationale visserijdeskundigen de Europese Commissie geadviseerd de kabeljauw eerst de kans te geven om te herstellen. Vorig jaar kwamen de biologen met hetzelfde advies, maar de Europese ministers van Visserij lieten toch een beperkte vangst toe, omdat een dergelijke maatregel grote negatieve gevolgen voor de vissector zou hebben.

In de Noordzee, het Skagerak en het oostelijk deel van het Kanaal is de kabeljauwstand tot 52.000 ton teruggezakt. Eigenlijk is het drievoudige nodig voor biologisch evenwicht. In de zee ten westen van Schotland zwemt nog 2500 ton, terwijl 22.000 ton het aanbevolen minimum is.

„Met veel andere soorten vermindert de kabeljauw in de Noordzee, de Ierse Zee en ten westen van Schotland, ondanks onze waarschuwingen”, aldus D. Griffith, hoofd van de biologengroep ICES. Volgens onderzoeker M. Pastoors van het Nederlandse Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) kan de kabeljauw zich binnen een jaar herstellen. Wel is daarvoor naast een vangststop voor 2004 een herstelplan nodig. Sinds 1997 is de jonge aanwas heel laag.

De biologen zijn ook bezorgd over de schol in de Noordzee. De stand is historisch laag. De visserijdruk is te hoog en er gaat veel ondermaatse schol als bijvangst verloren in de gemengde visserij op schol en tong in de zuidelijke Noordzee. Bij deze zogenaamde ”discards” gaat het soms wel om aantallen van 80 procent. De vangst van schol moet volgens de biologen daarom tot een minimum worden beperkt.

Over de ontwikkeling van de stand van tong zijn de biologen positiever gestemd. Toch moet de vangst worden beperkt omdat deze vissoort veelal samen met schol en kabeljauw wordt gevangen. Over horsmakreel en schelvis zijn de deskundigen positief. Voor deze vis mag het quotum daarom omhoog, terwijl die van makreel iets moet worden verlaagd.

RIVO-onderzoeker Pastoors benadrukte dat de adviezen uitsluitend zijn opgesteld op grond van biologische overwegingen. Eind dit jaar beslissen de Europese ministers van Visserij over de hoeveelheden vis die volgend jaar mogen worden gevangen.

Milieuorganisatie Greenpeace is bang dat het advies van de biologen in de politieke praktijk zal verwateren tot te soepele quota. Volgens Greenpeace kunnen vissoorten zich bij de huidige aanpak niet herstellen. De schol en de kabeljauw zullen weinig merken van het advies, denkt de organisatie. Vissers op schol en tong halen veel jonge kabeljauw naar boven, die dood weer overboord gaan, aldus Greenpeace.

Stichting De Noordzee noemt het advies van de biologen onvermijdelijk en terecht en spreekt van een zwarte dag voor de vis in de zee en voor de visserijsector. Het gaat volgens de stichting nog slechter met kabeljauw en schol dan de biologen vorig jaar vreesden.

De Nederlandse vissector reageerde maandag verbijsterd en boos op de adviezen van de biologen. Volgens de vissers zijn ze op te veel onzekerheden gebaseerd en zijn ze voor de praktijk onrealistisch. „Op basis van grote onzekerheden worden adviezen gegeven waarbij de vraag is of we die kunnen dragen. Als dit zo doorgaat, gaat de visserij kapot”, zegt secretaris G. van Balsvoort van het Productschap Vis.

Vooral de adviezen voor schol en kabeljauw treffen de sector extreem hard. „Als de adviezen worden opgevolgd, zal een flink deel van de 400 schepen tellende Nederlandse kottervloot moeten stoppen. Maar ook de elf visafslagen in ons land en de visverwerkende industrie zullen er hard door worden getroffen”, aldus Van Balsfoort.

De adviezen komen voor de vissector onverwacht. „Onze praktijkervaringen wijzen absoluut niet op een dusdanige verandering in de visserij dat een dergelijk grote neergang van het scholbestand kan worden verklaard”, zegt Van Balsfoort. De vissector twijfelt sterk aan de betrouwbaarheid van de adviezen van de biologen. „Hun verklaring dat een toename van de discards de oorzaak is van de slechte stand van schol dit jaar werpen wij ver van ons. Deze ongewenste bijvangsten kunnen onmogelijk zo zijn toegenomen dat ze de grote afwijkingen in de voorspellingen van het scholbestand kunnen verklaren.”