Natuurlijk is het goed om te proberen ongelukken te voorkomen. Een fietsende moeder, kind voorop, kind achterop en de oudste op een eigen fietsje ernaast, is een bekend beeld voor en na schooltijd. Natuurlijk is het goed om te zorgen dat moeders en kinderen veilig thuiskomen. Dus laat iedereen hen voorgaan, ook daar waar haaientanden en verkeersborden vertellen dat moeders en kinderen geen voorrang hebben.

Maar inmiddels lijkt het gewoon te zijn geworden om alle fietsende medeburgers voorrang te verlenen. Automobilisten gaan soms vol in de remmen om vooral maar sociaal te zijn. Niet zelden met het gevolg dat de achteropkomende automobilist met whiplash of ander letsel naar het ziekenhuis wordt afgevoerd. En dan praten we nog niet over de schade. Die is uiteraard voor de achteroprijdende automobilist die erop gerekend heeft dat zijn voorganger zich aan de regels houdt.

Dit vriendelijke gedrag heeft nog een heel ander gevolg. Kinderen leren stelselmatig de verkeersregels overtreden. Kleine kinderen hebben vanzelfsprekend nog niet door dat moeder, al dan niet gedwongen, de regels aan haar laars lapt. Maar als ze later op de basisschool verkeersles krijgen, komen ze er wel achter dat je het met de op school geleerde verkeerslessen niet zo nauw hoeft te nemen, met alle gevolgen van dien. De regels geleerd, maar in de praktijk eveneens geleerd dat je die rustig kunt overtreden.

We kunnen het dagelijks constateren; fietsende scholieren die voorrang nemen, bochten afsnijden en zonder op of om te kijken de weg oversteken. Neem daarbij dan nog de fietsers, jong en oud, die in de veronderstelling leven dat je altijd en onder alle omstandigheden met z’n tweeën naast elkaar mag rijden en de ergernis is compleet.

Verkeersregels worden bedacht door deskundigen. Deze mensen hebben de opleiding mobiliteit gedaan, of, zoals de opleiding vroeger heette: ”verkeersdeskundige”. Het moet voor deze mensen wel zeer frustrerend zijn om zelf aan het verkeer deel te nemen. Wat zij bedacht hebben om mensen zo veilig mogelijk aan het verkeer deel te laten nemen, wordt met trappers en rempedalen getreden. Niet alleen door mensen die haast hebben maar ook door mensen die, met de beste bedoelingen, alle tijd nemen om de regels te overtreden en te doen overtreden.

Automobilisten doen er goed aan om in het verkeer minder gevaarlijk sociaal gedrag te laten zien. Hoe goed bedoeld ook, het is ronduit gevaarlijk voor het achteropkomende verkeer en voor onze kinderen om fietsers te pas en te onpas voorrang te verlenen. Gedrag kan goedbedoeld zijn en sociaal lijken, maar daarmee is het nog geen sociaal gedrag.

Ben Zijl is psychosociaal therapeut, gespecialiseerd in autisme en gedragsstoornissen. Hij heeft een eigen praktijk en wordt op scholen voor speciaal onderwijs ingezet.