Duits museum zet Jood in vitrine
BERLIJN – Het Joodse Museum in Berlijn heeft onlangs een nieuwe tentoonstelling opgezet, met als hoogtepunt: een Jood in een vitrine. De Joodse man of vrouw zit enkele uren per dag in de glazen kast en beantwoordt vragen van bezoekers. De discussie is losgebarsten of dit wel kan.
Het Jüdischen Museum in de Duitse hoofdstad hoopt met de nieuwe expositie ”Die ganze Wahrheit – Was Sie schon immer über Juden wissen wollten” de waarheid boven tafel te krijgen. Dat betekent dat allerlei cliché’s en vooroordelen over Joden de revue passeren in de tentoonstelling.
Om bezoekers meer kennis te geven over het jodendom koos het museum voor een onorthodoxe methode. Zet een Jood in een vitrine en laat hem vragen beantwoorden van bezoekers.
Nu is het beantwoorden van vragen niet zo’n probleem, maar vooral de manier waarop. Een Jood in een vitrine neerzetten klinkt als aapjes kijken. Alsof Joden een aparte bevolkingsgroep vormen, die je kunt bestuderen. Dat is omstreden, en zeker in Duitsland gezien het nazi-verleden van het land.
Sommige Joden deden uit overtuiging mee met het project. Andere Joden weigerden plaats te nemen in de vitrine, omdat ze zich zo voor schut gezet voelden, zo staat in Die Welt dinsdag. Duitse kranten wogen de afgelopen dagen de voors en tegens tegen elkaar af.
Het Joodse Museum heeft gekozen voor deze bijzonder manier om te laten zien dat Duitsland nog steeds een Joodse gemeenschap heeft. Joden zijn niet alleen omgekomen mensen uit de Tweede Wereldoorlog. Het zijn ook mensen van nu, die het dagelijkse leven leiden, diverse opvattingen er op na houden en gezamenlijk een bewogen geschiedenis hebben. Het museum hoopt zo bezoekers te verwarren over de vraag wat nu precies een Jood is. Stereotypen worden zo voorzien van een vraagteken. De meeste vragen blijken tot nu toe te gaan de besnijdenis, kosjer eten, antisemitisme en godsdienstige praktijken als de sabbatsviering.
Een vraag wordt Cilly Kugelmann, programmadirecteur en vice-directeur van het museum, het meest gesteld. Ze is nog steeds verrast dat ze die vraag bijna elke dag krijgt, vertelt ze de Süddeutsche Zeitung: „Eigenlijk is het geen vraag. Veel mensen zijn erg verbaasd als ze horen dat niet alle medewerkers van het Joodse Museum Joden zijn.”
De tentoonstelling is tot 1 september te zien in het Joodse Museum. In de vitrine zit iemand van ’s middags van twee tot en met vier uur.
