Puttens museum toont spullen van de dominee
PUTTEN – De toga, de schrijfmachine, een Friese staartklok, een antiek kabinet, een eiken kist, een hoge hoed, een letterlap en andere spullen van hervormd emeritus predikant ds. H.A. van Slooten zijn dit jaar te zien in de tentoonstelling ”Op bezoek bij de dominee” in historisch museum De Tien Malen in Putten.
Bij hun verhuizing naar woonzorgcentrum Elim in Putten hebben ds. Van Slooten en zijn vrouw een groot deel van hun meubilair aan het Puttens Historisch Genootschap (PHG) geschonken. Daarmee is nu op de bovenverdieping van het museum een kamer ingericht. „We wilden er eerst een herenkamer van maken”, vertelt Piet Zevenhuijzen van de lokale oudheidkundige stichting. „Later ontstond het idee om weer eens aandacht te schenken aan de Puttense kerkgeschiedenis. Daarin passen de meubels natuurlijk uitstekend.”
Sommige geschonken voorwerpen zijn erfstukken van het kinderloze echtpaar Van Slooten. PHG-bestuurslid en antiekkenner Gerrit Buter: „Het kabinet kon weleens van rond 1750 zijn. Een ijzeren vuurscherm is nog een eeuw ouder.”
Markt
Ds. Hendrik Adriaan van Slooten, die evenals zijn vrouw in Bennekom opgroeide en eerder in Haaften, Wierden, Onstwedde, Voorthuizen en Nijkerk stond, was van 1974 tot zijn emeritaat in 1984 predikant van de hervormde gemeente in Putten. „Hij was hier onder het gewone volk een geliefde en geziene dominee met op een aantal punten ook wel een eigen invulling”, zeggen museumcoördinator Peter Vink en vrijwilligster Thea Bos. „Elke woensdagmorgen was hij op de weekmarkt te vinden. Zijn vrouw deed de boodschappen, hij maakte met Jan en alleman een praatje. „Catechisatie op de markt”, zei een burgemeester toen hij het tafereel eens zag.”
Bij de expositie wordt verteld dat ds. Van Slooten na een inbraak in de pastorie in Nijkerk bij het voorlezen van de Tien Geboden tijdens de zondagse ochtenddienst aan het gebod ”Gij zult niet stelen” toevoegde: „Ook geen antieke klokken.”
Pluriformiteit
Tot de tentoonstelling behoren een digitale presentatie en een brochure over de kerkgeschiedenis van Putten en de actuele kerkelijke kaart. „Wie op zondag door Putten en zijn buitengebied wandelt, kan door de klokken uit acht kerktorens worden opgeroepen tot de kerkgang. Er zijn zestien geloofsgenootschappen in Putten vertegenwoordigd, waarvan er vijf buiten het dorp zijn gevestigd. In de eeuwen na de Reformatie is er een behoorlijke ontwikkeling op gang gekomen als gevolg van verschil in opvatting en beleving van het christelijke geloof. Die pluriformiteit is zichtbaar aanwezig in de Puttense samenleving.”
”Van kerstening naar pluriformiteit” heet de brochure bij de expositie. Opvallend in de kerkgeschiedenis van Putten is de verbondenheid met het klooster Abdinckhof in Paderborn in Westfalen, dat via de graven van Hamaland veel grond en bezittingen in Putten en omgeving had. Het klooster betaalde ook het levensonderhoud van de pastoor en bepaalde in ruil daarvoor welke geestelijke er in Putten werd aangesteld. Dit benoemingsrecht bleef na de Reformatie bestaan. Daardoor ontstond de eigenaardige situatie dat de protestantse kerkenraad bij het beroepen van een dominee eerst toestemming moest vragen van de kellenaar die namens het rooms-katholieke klooster in Paderborn de Puttense goederen beheerde. Boeren die met hun boerderijen afhankelijk waren van deze kellenaar bleven rooms-katholiek en kwamen samen in de kapel van diens kantoor in Putten, de kelnarij. Een van de taken van de kellenaar was de geestelijke zielzorg voor deze agrariërs.
