In het najaarsoverleg werd dinsdag afgesproken dat de lonen twee jaar lang bevroren worden. Op de vraag wat de regering daar tegenoverstelt, wist bijna 57 procent van de mensen geen antwoord te geven. Ondervraagden in de leeftijdsgroep van 15 tot 34 jaar zijn het slechtst op de hoogte en ook het minst geïnteresseerd.

Toch vindt 44 procent van de ondervraagden dat de bonden het tamelijk goed hebben gedaan. Bijna 10 procent noemt het optreden van de bonden zelfs zeer goed. Onder vakbondsleden ligt dat percentage zelfs nog hoger, daar zegt 67 procent van de ondervraagden dat de bonden het redelijk tot goed gedaan hebben.

Als de vakbonden zouden oproepen om actie te voeren, is 68 procent van de ondervraagden daartoe niet bereid, 22 procent wel en 10 procent weet het nog niet.

Het najaarsakkoord heeft bij de FNV geleid tot commotie. Zo vinden diverse FNV-bestuurders dat de vakcentrale te weinig uit de onderhandelingen heeft gesleept. De FNV legt het akkoord neutraal voor aan de leden. Die hebben op 31 oktober het laatste woord.

Het CNV legt het akkoord wel met een positief advies aan de leden voor. Er zijn wel vragen gerezen, maar het algemeen bestuur staat er positief tegenover. De diverse bonden raadplegen ieder op eigen wijze hun leden. Op 7 november wordt bij het CNV de balans opgemaakt.

Ook binnen de kleinste vakcentrale, MHP, heeft het akkoord tot commotie geleid. Het bestuur heeft er al mee ingestemd. De grootste MHP-bond, De Unie, is hier woedend over. Die wilde eerst de leden raadplegen. „Als die massaal nee blijken te stemmen, dan zullen wij ons niet zonder slag of stoot neerleggen bij het standpunt van het MHP-bestuur”, aldus Unie-voorzitter J. Teuwen.

De vakbonden en de werkgeversorganisaties zijn donderdag een definitieve tekst overeengekomen over het vrijwel bevriezen van de lonen voor de komende twee jaar. Buiten de loonstop behouden de bonden onderhandelingsvrijheid om bijvoorbeeld eenmalige extra uitkeringen af te spreken met werkgevers.

De werkgevers- en de werknemersorganisaties besloten dinsdag de lonen in 2004 te bevriezen. In 2005 zal de loonstijging de nullijn naderen. De vrijheid om te onderhandelen wordt alleen ingeperkt door de clausule dat de eenmalige bonussen resultaatgebonden moeten zijn. Zo moet bijvoorbeeld het ziekteverzuim in bedrijven verminderen. De bonussen worden niet expliciet aan de winstgevendheid van bedrijven en sectoren gekoppeld.

De vergaande loonmatiging zal niet alleen gelden voor mensen die onder een CAO vallen, maar ook voor topbestuurders. Volgens FNV-onderhandelaar A. Jongerius zullen de FNV-bonden proberen in CAO’s zo veel mogelijk vaste bedragen als bonussen af te spreken. Dat is in het voordeel van mensen met een laag inkomen.

In de verklaring staat verder dat de „tot nul naderende contractloonstijging” voor 2005 alleen geldt als het kabinet en de sociale partners voor 1 april volgend jaar een nieuwe regeling overeenkomen over het vroegpensioen en verlofmogelijkheden tijdens het werk.

Het overleg voor het definitieve loonakkoord kwam donderdag tijdelijk in een impasse terecht nadat MKB-Nederland lopende CAO’s wilde openbreken die voorzien in loonstijgingen na 1 januari 2004. De werkgeversorganisatie trok het voorstel echter in na groot verzet van de vakbeweging.