Graag wil ik mijn medeleven betuigen met uw verkiezing tot paus. Het moet een bijna traumatische ervaring geweest zijn. Je denkt vreugde te beleven aan een reis naar Rome, aan gesprekken op hoog niveau met gelijkgezinden, aan het mede verkiezen van een vader voor de kerk. Maar je wordt voor altijd verbannen uit je vaderland; je krijgt een last opgelegd die voor een mens, zeker voor een mens van 76, te zwaar is om te dragen.

Hoe gaat dat op zo’n moment? Hebt u niet een fractie van een seconde overwogen om te bedanken voor de eer? Dat is, ik besef het, te menselijk gedacht. Dat zou een kardinale fout geweest zijn. Voor een hooggeplaatste geestelijke is de roeping van de kerk ongetwijfeld gelijk aan de stem van God. Uw lot was onvermijdelijk: paus tot de dood erop volgt. Tenzij u straks, als het werkelijk niet meer gaat, net zo moedig zult zijn als uw voorganger. Maar ook aan zo’n beslissing kleeft veel strijd.

Ik had met u te doen, toen ik op biddagavond het bericht van uw verkiezing hoorde. In de protestantse traditie kennen wij een biddag voor gewas en arbeid. Een dag van afzondering waarop in de kerk en thuis gebeden wordt voor materiële en geestelijke zaken. Ik heb niet gebeden voor de verkiezing in Rome. ’s Avonds heb ik overwogen u in het gebed op te dragen. Ik heb het niet gedaan. Niet uit minachting voor uw persoon. Maar omdat ik moeite heb met uw ambt.

U hebt dat natuurlijk al geconstateerd uit de aanhef van deze brief. Ik ben van mening dat de kerk geen vader kan hebben dan de Vader Die in de hemel is. Het is ook mijn vaste overtuiging dat Rome het pausdom gefundeerd heeft op een misinterpretatie van een uitspraak van de Koning van de Kerk. Ik heb er dan ook moeite mee om het woord ”zegen” te verbinden aan de uitoefening van uw ambt. Wel wil ik u van harte sterkte toewensen bij uw nieuwe taak. En wijsheid bij de vele beslissingen die u zult moeten nemen.

Laat duidelijk zijn, onder de gegeven omstandigheden ben ik blij met uw verkiezing. Een paus die eenvoud en soberheid als handelsmerk heeft. Die dicht bij mensen wil staan. Die zich vereenzelvigt met Franciscus van Assisi, de man die liefde betoonde voor de armen en de schepping. Dat moet iemand zijn die in zekere zin in de voetsporen van Jezus wil gaan.

Deze kenmerken naderen immers de kern van het Evangelie. De Heere doet de verdrukten recht en geeft de hongerigen brood. Jezus ging ons voor in nederigheid en eenvoud. Hij ontving tollenaren en zondaren. Armen sprak Hij zalig. Als protestant kan ik niet nalaten op te merken dat Jezus met name de armen van geest bedoelde, mensen die in geestelijke zin failliet gingen en daarom van genade moeten leven.

Daarin denkt de Reformatie anders dan Rome. Een mens wordt alleen door genade zalig en niet door goede werken. Hij kan alleen behouden worden door het geloof in Jezus Christus, en niet door de tussenkomst van Maria. En alleen de Schrift heeft zeggenschap over ons leven en niet de traditie van de kerk. Het erkennen van met name die laatste stelling zou Rome veel ellende bespaard hebben. Dan zou immers het celibaat allang opgeheven zijn en zouden klooster­orden niet meer bestaan. Dan was er naar alle waarschijnlijkheid geen sprake geweest van een misbruikschandaal.

Het past mij niet om u de les te lezen. Ik zoek slechts naar verbinding. Want er zijn ook veel zaken die wij protestanten met u gemeen hebben. U hebt zich fel uitgesproken tegen het homohuwelijk. Ongetwijfeld zult u met respect omgaan met het ongeboren leven. Ik kan me voorstellen dat we het op ethisch vlak best vaak met elkaar eens zullen zijn. Daarnaast hebben we ook gemeenschappelijke zorgen. Materialisme en machtsmisbruik komen bepaald niet alleen in de kerk van Rome voor, maar evenzeer in het tot op het bot verdeelde protestantisme. En samen zijn we een prooi geworden van spot en hoon van de wereld. In dat laatste zit overigens weer iets moois. Dat hoort immers bij discipelschap: in de wereld zult gij verdrukking hebben.

Ik eindig deze brief met een wens en een belofte. Het is mijn wens dat u uw invloed zult aanwenden om Rome terug te leiden naar de eenvoud, niet van Franciscus, maar van het Woord van God. Zodra dat gebeurt, zal ook het orthodoxe deel van het protestantisme graag met u willen spreken over de eenheid van de kerk.

Ik beloof dat ik toch voor u zal bidden. Ik zal vragen om uw persoonlijk heil en of u in uw positie tot zegen mag zijn. Ik zal God bidden om de Rooms-Katholieke Kerk terug te brengen bij Zijn Woord. Opdat roomse en protestantse zondaren tot bekering en geloof mogen komen. Met als doel, in goed Kerklatijn: Soli Deo gloria.

Reageren? welbeschouwd@refdag.nl