Europees graan is meestal duurder dan graan uit de rest van de wereld. Om te zorgen dat de boeren in de EU hier toch geld voor krijgen, bestaat er een miljarden euro’s kostend systeem. Enerzijds om export te subsidiëren en anderzijds om overschotten op te kopen. Omdat de wereldprijs fluctueert, zijn die subsidies niet altijd hetzelfde.

Graanhandelaren die willen exporteren of willen afnemen uit de EU-voorraden, moeten elke donderdag om negen uur ’s morgens aan de lidstaten laten weten hoeveel en tegen welke prijs ze willen verhandelen. De lidstaten vertellen dat vervolgens aan ’Brussel’.

Om twee uur ’s middags houden ambtenaren van het directoraat-generaal landbouw van de Europese Commissie een cruciale vergadering. Dan bepalen ze de exportsubsidie (als die nodig is) en eventuele verkoop uit de voorraden en tegen welke prijs. Die informatie kan de wereldgraanprijs beïnvloeden.

De Nederlandse ambtenaar die woensdag gearresteerd is, maakte soms deel uit van deze vergadering. De bijeenkomst, die geheim is, duurt een kwartier tot een halfuur. Normaliter zijn tien tot vijftien ambtenaren erbij aanwezig.

Het definitieve besluit wordt overigens genomen door afgevaardigden van de lidstaten, die om drie uur ’s middags bijeenkomen in het ’managementcomité’. Aan het begin van die vergadering krijgen ze de voorstellen gepresenteerd. Hun besluit ligt meestal in lijn met die voorstellen.

Een hoge ambtenaar van de commissie erkent dat het theoretisch mogelijk is om met de informatie uit de vergadering van twee uur geld te verdienen. Je kunt immers speculeren op de reactie van de graanmarkten.

Hij acht het uitgesloten dat er fraude mogelijk is met de biedingen van de graanhandelaren ’s morgens. Pas rond twee uur wordt bekend wat de prijzen zullen zijn, maar dan is de termijn voor de biedingen al gesloten.